8 ژانویه 2025 - آیا هویج معمولی می تواند درمان دیابت نوع 2 را بهبود بخشد؟ مطالعه جدید محققان دانشگاه جنوب دانمارک(SDU) نشان می دهد که هویج می تواند توانایی بدن در تنظیم قند خون را افزایش دهد و بر ترکیب باکتری های روده تأثیر مثبت بگذارد.

دیابت نوع 2، میلیون ها نفر را در سرتاسر جهان تحت تاثیر قرار داده است و تعداد آنها در دانمارک و در سطح جهان رو به افزایش است. تنها در دانمارک، تعداد موارد دیابت از سال 1996 بیش از چهار برابر شده است.

درمان معمولاً شامل تغییرات رژیم غذایی و استفاده از دارو است، اگرچه بسیاری از افراد عوارض جانبی ناشی از داروهای رایج را تجربه می کنند. به گفته ی محققان SDU، بیمارستان دانشگاه اودنسه و دانشگاه کپنهاگ که در مطالعه اخیر همکاری داشتند، هویج می تواند مکملی طبیعی و بدون عوارض جانبی، برای درمان های موجود باشد.

این تحقیق در مجله Clinical and Translational Science منتشر شده است.

تاثیر هویج بر قند خون و باکتری های روده

محققان اثرات هویج را طی 16 هفته با استفاده از موش های مبتلا به دیابت نوع 2 مورد مطالعه قرار دادند. موش ها برای تقلید از شیوه زندگی ناسالم انسان ها، تحت رژیم غذایی پرچرب قرار گرفتند. آنها به دو گروه تقسیم شدند: یک گروه رژیم غذایی حاوی 10 درصد پودر هویج تهیه شده به روش انجماد خشک را دریافت کرد، در حالی که موش های گروه دوم با رژیم غذایی بدون پودر هویج تغذیه شدند.

هر دو رژیم غذایی از نظر کالری مطابقت داشتند و اطمینان حاصل شد که تنها متغیر، ترکیبات زیست فعال موجود در هویج است. نتایج نشان داد که تنظیم قند خون از طریق سنجش با تست های تحمل گلوکز در گروه دریافت کننده ی پودر هویج، بهبود یافت.

تست تحمل گلوکز، چگونگی تنظیم قند خون در بدن را پس از مصرف مقدار مشخصی قند اندازه گیری می کند. در این مطالعه به موش ها محلول قند داده شد و سطح قند خون آنها در طول زمان اندازه گیری شد.

دکتر مورتن کوبیک لارسن، هماهنگ کننده ی این پروژه و دانشیار گروه تحقیقات بالینی SDU، توضیح داد: "مطالعه ما نشان داد که هویج ترکیب میکروبیوم روده را تغییر می دهد - میلیاردها میکروارگانیسم که در روده زندگی می کنند و نقش مهمی در هضم و سلامت دارند- موش هایی که هویج مصرف می کردند تعادل سالم تری از باکتری های روده را داشتند".

علاوه بر این، این موش ها دارای باکتری های بیشتری بودند که اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه(SCFAs)  تولید می کنند. این مولکول‌های کوچک زمانی تشکیل می‌شوند که باکتری‌ها فیبرهای غذایی را تجزیه می‌کنند. SCFAها به تنظیم متابولیسم انرژی و قند خون کمک می‌کنند و در عین حال از سلامت روده حمایت می‌کنند.

دکتر لارسن توضیح داد: "هر چیزی که می خوریم بر ترکیب باکتری های روده تاثیر می گذارد. مصرف هویج باکتری‌های روده را به سمت تعادل سالم ‌تر سوق می‌دهد و به نفع موش‌های مبتلا به دیابت نوع 2 است."

هویج چگونه کار می کند؟

هویج حاوی ترکیبات زیست فعالی است که توانایی سلول ها را برای جذب قند افزایش می دهد و در نتیجه به تنظیم قند خون کمک می کند. این مواد فعال زیستی که از اسیدهای چرب غیراشباع به دست می‌آیند، در سبزیجات دیگری از خانواده هویج مانند جعفری، کرفس نیز وجود دارد.

پرفسور Lars Porskjær Christensen، استاد شیمی تحلیلی و شیمی محصولات طبیعی در گروه فیزیک، شیمی و داروسازی در دانشگاه جنوب دانمارک، گفت: "ما هویج را به عنوان یک جزء بالقوه برای استراتژی های غذایی آینده برای دیابت نوع 2 می بینیم. سایر سبزیجات خانواده هویج ممکن است خواص مشابهی داشته باشند".

آیا هویج می تواند به انسان کمک کند؟

محققان در مورد تعمیم مستقیم یافته های خود به انسان محتاط هستند.آنها توضیح دادند: «در مطالعه ما از یک مدل حیوانی استفاده شد و گام بعدی انجام آزمایشات بالینی است».

پرفسور کریستنسن، گفت: چنین مطالعاتی پرهزینه هستند و ما در حال کار برای تامین بودجه خارجی برای انجام یک کارآزمایی بالینی کوچکتر با هویج که حاوی مقادیر نسبتاً بالایی از ترکیبات فعال زیستی است، هستیم. این می تواند راه را برای مطالعات بالینی بزرگتر از جمله مطالعات بر روی حیوانات با ترکیبات زیست فعال خالص شده و در نتیجه اثبات اثرات پیشگیرانه هویج در برابر دیابت نوع 2 باز کند.

یافته های اولیه از یک مطالعه ی مشابه در مورد اثرات هویج بر سرطان روده بزرگ نشان می دهد که روزانه 30 تا 40 گرم هویج خام یا کمی پخته شده می تواند اثرات مفیدی داشته باشد.

به گفته ی محققان، غلظت ترکیبات فعال زیستی در بین انواع هویج بسیار متفاوت است. با این حال، تنوع مناسب می تواند دوز کافی از این ترکیبات را بدون نیاز به محصولات تغلیظ شده، فراهم کند. به عنوان مثال، هویج بنفش، حاوی غلظت نسبتا بالایی از مواد فعال زیستی است.

آیا آماده سازی مهم است؟

پخت و پز بر مقدار مواد تقویت کننده ی سلامتی تأثیر می گذارد، اما آنها به طور کامل ناپدید نمی شوند.

پرفسور کریستنسن توصیه کرد: "حتی با سرخ کردن یا جوشاندن طولانی مدت، برخی از ترکیبات زیست فعال، باقی می مانند. با این حال، به نظر می رسد هویج خام یا کمی پخته شده بهترین گزینه برای حفظ حداکثر ترکیبات مفید باشد."

ترکیبات زیست فعال چیستند؟

ترکیبات زیست فعال مواد شیمیایی آلی با منشا بیولوژیکی هستند که بر فرآیندهای فیزیولوژیکی تأثیر می گذارند. بسیاری از آنها از گیاهان و قارچ ها مشتق شده اند و می توانند اثرات مفید یا مضری بر روی انسان داشته باشند. برخی از ترکیبات زیست فعال استخراج شده از گیاهان و قارچ ها در داروها استفاده می شوند. اعتقاد بر این است که برخی دیگر که در غذاهایگیاهی یافت می شوند باعث ارتقای سلامتی و پیشگیری از بیماری ها می شوند. اثرات آنها به مکانیسم های عمل، فراهمی زیستی و غلظت آنها در غذاها بستگی دارد که می تواند بر اساس تنوع محصول، کشت و فرآوری متفاوت باشد.

ترکیبات فعال زیستی اصلی در هویج، فالکارینول و فالکاریندیول هستند که هویج برای محافظت در برابر عفونت های قارچی تولید می کند. این ترکیبات علاوه بر خواص ضد قارچی، اثرات ضد باکتریایی، ضد التهابی و سیتوتوکسیک نیز دارند.

تا سال 2022، تقریباً 350000 نفر در دانمارک با دیابت زندگی می کردند که 89 درصد از آنها دیابت نوع 2 داشتند. در سراسر جهان، بیش از نیم میلیارد نفر به دیابت مبتلا هستند و نرخ دیابت نوع 2 در بیشتر کشورها در حال افزایش است. این افزایش به تغییرات سبک زندگی، افزایش نرخ چاقی و پیری جمعیت نسبت داده می شود.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2025-01-carrots-aid-diabetes.html