15 فوریه 2025- محققان یکی از بزرگترین مطالعات چشمی در جهان را انجام دادند که بینش های جدیدی را در مورد ضخامت شبکیه آشکار نمود و پتانسیل آن را در تشخیص زودهنگام بیماری هایی مانند دیابت نوع 2، زوال عقل و مولتیپل اسکلروزیس، برجسته کرد.
این مطالعه به رهبری موسسه ی تحقیقات پزشکی والتر و الیزا هال(WEHI)، با استفاده از فناوری هوش مصنوعی پیشرفته برای تجزیه و تحلیل بیش از 50000 تصویر از چشم، نقشه هایی از شبکیه را با جزئیات بی سابقه تهیه کرد و درک بهتری از ارتباط تفاوت های شبکیه با بیماری های مختلف ارائه نمود.
این یافته‌ها فرصت های جدیدی را برای استفاده از تصویربرداری معمول مراقبت از چشم به عنوان ابزاری برای غربالگری و مدیریت بیماری ها، درست مانند ماموگرافی برای سرطان سینه، باز می کند.
در یک نگاه
• تحقیقات ابتکاری مبتنی بر هوش مصنوعی، دقیق ترین نقشه های شبکیه را که تاکنون تولید شده است، ارائه کرد.
• محققان WEHI از این نقشه ها برای ایجاد ارتباط بین نازک شدن شبکیه با طیف وسیعی از بیماری ها و همچنین شناسایی عوامل ژنتیکی جدید که بر ضخامت شبکیه تأثیر می گذارند، استفاده کرده اند.
• این یافته ها می تواند راه را برای تصویربرداری معمول مراقبتی از چشم به عنوان ابزار غربالگری بیماری های دیگر هموار کند.
باز شدن پنجره ای به مغز
شبکیه، بخشی از سیستم عصبی مرکزی است که مغز و نخاع را نیز در بر می گیرد. بسیاری از بیماری ها با انحطاط یا اختلال در این سیستم حیاتی مرتبط هستند، از جمله بیماری های عصبی مانند زوال عقل و اختلالات متابولیک مانند دیابت.
در سطح جهانی، بیماری‌های عصبی به تنهایی یکی از علل اصلی ناتوانی و بیماری است، به طوری که بیش از 3 میلیارد نفر یا 43 درصد از جمعیت جهان با بیماری‌های مرتبط با مغز، زندگی می کنند.
محقق ارشد WEHI، دکتر ویکی جکسون آماردان و متخصص ژن، گفت: این یافته ها افق استفاده از تصویربرداری شبکیه را به عنوان دریچه ای به سیستم عصبی مرکزی برای کمک به مدیریت بیماری ها گسترش می دهد.ما نشان داده‌ایم که تصویربرداری شبکیه می تواند با تشخیص ارتباط با اختلالات عصبی مانند ام اس و بسیاری از بیماری ها و مشکلات دیگر، به عنوان پنجره ای به مغز عمل کند.اندازه گیری های دقیق نقشه های ما، جزئیات مهم و حیاتی را در مورد ارتباط بین نازک شدن شبکیه و طیف وسیعی از بیماری های رایج نشان می‌دهد.
این مطالعه همچنین فاکتورهای ژنتیکی جدیدی را شناسایی کرد که بر ضخامت شبکیه تأثیر می گذارند، که احتمالاً در رشد و توسعه شبکیه چشم افراد نقش دارند.
دکتر جکسون گفت: "این تحقیق بر پتانسیل ضخامت شبکیه برای عمل به عنوان یک نشانگر زیستی تشخیصی برای کمک به تشخیص و ردیابی پیشرفت بیماری‌های متعدد تاکید می کند. اکنون می توانیم مکان های خاصی از شبکیه را مشخص کنیم که تغییرات کلیدی را در برخی بیماری ها نشان می دهد."
این تیم تحقیقاتی بین المللی، به رهبری WEHI، روش‌های هوش مصنوعی را برای داده های تصویربرداری شبکیه از یک جمعیت بزرگ به کار گرفت و اطلاعات مربوط به ژنتیک و سلامت هر فرد را مقایسه کرد تا پیوندهای بی سابقه ای را با انواعی از بیماری ها آشکار کند.این مطالعه، 50000 نقشه با اندازه گیری در بیش از 29000 نقطه در سراسر شبکیه ایجاد کرد که نازک شدن شبکیه مربوط به 294 ژن را شناسایی کرد که نقش مهمی در بیماری دارند.
هوش مصنوعی در آینده تشخیص بیماری ها را سرعت می بخشد
پروفسور Melanie Bahlo AM، سرپرست و متخصص بیوانفورماتیک در این مطالعه، گفت: مطالعات گذشته، ارتباطی را بین ضخامت شبکیه و بیماری ها نشان داده اند، اما اکتشافات مبتنی بر هوش مصنوعی تیم ما، آناتومی فضایی پیچیده ی شبکیه و نقش آن در بیماری را روشن کرد.
پروفسور باهلو، که رئیس یکی از آزمایشگاه ها درWEHI است، گفت: « زمانی که فناوری هایی مانند هوش مصنوعی با ذهن های درخشان ترکیب شوند، توانایی خارق العاده‌ای برای تبدیل داده های کلان جمعیت به بینش های گسترده دارند. هیچ زمانی در تاریخ وجود نداشته است که این ترکیب قدرتمند - فناوری، داده های بزرگ و ذهن های درخشان - برای ارتقای سلامت انسان گرد هم آمده باشد.این تحقیق زمینه رو به رشد اکولومیکس (oculomics- استفاده از چشم برای تشخیص بیماری ها) را به عنوان یک رویکرد نوظهور، قدرتمند و غیرتهاجمی برای پیش‌بینی و تشخیص بیماری ها تقویت می کند».
منبع:
https://www.news-medical.net/news/20250205/Study-could-pave-the-way-for-routine-eyecare-imaging-as-a-disease-screening-tool.aspx