15سپتامبر 2023- تیرزپاتید، داروی جدید درمان دیابت نوع 2 که با نام تجاریMounjaro  فروخته می شود، برای استفاده در بریتانیا تایید شد. مونجارو یک درمان تزریقی است که به بدن کمک می کند هم قند خون بعد از غذا و هم اشتها را کنترل کند. تحقیقات روی این دارو نشان داده است که در کنترل قند خون مؤثرتر است و در مقایسه با داروهای دیابت نوع 2 که در حال حاضر برای تجویز در دسترس هستند، منجر به کاهش وزن بیشتر می شود.

تیرزپاتید از پروتئینی با ساختاری مشابه با هورمونGIP (پپتید انسولینوتروپیک وابسته به گلوکز) مشتق شده است که ترشح انسولین را تحریک می کند.اما آنچه در مورد تیرزپاتید منحصر به فرد است، این است که به گیرنده های هورمون دیگری به نامGLP-1 (پپتید 1 شبه گلوکاگون) متصل می شود که انسولین را نیز آزاد می کند. این امر تیرزپاتید را به اولین "آگونیست دو هورمونی" (دارویی که به گیرنده هورمون متصل می شود و آن را فعال می کند) تبدیل می کند که برای درمان دیابت نوع 2 تایید شده است. سماگلوتایدکه با نام تجاری Ozempic فروخته می شود،فقط گیرنده ی GLP-1 را هدف قرار می دهد.

مونجارو چگونه کار می کند؟

هورمون‌های GLP-1 و GIP توسط سلول‌های تخصصی در روده‌های بزرگ و کوچک تولید می‌شوند که در پاسخ به افزایش سطح گلوکز خون بعد از غذا، ترشح می شوند.این دو هورمون بر روی لوزالمعده تاثیر می گذارند تا تولید هورمون انسولین را افزایش دهند که باعث کاهش قند خون می شود. آنها همچنین تولید گلوکاگون را کاهش می دهند، که معمولاً سطح گلوکز ما را در زمانی که خیلی پایین است، افزایش می دهد. تصور می‌شود که توانایی کمتر در تنظیم سطح گلوکز بعد از غذا باعث دیابت نوع 2 می‌شود.

هورمون GLP-1، همچنین سرعت تخلیه معده را کاهش می دهد و باعث می شود مدت بیشتری احساس سیری کنیم. وقتی همه اینها با هم ترکیب شوند، مزایای قابل توجهی در کاهش سطح قند خون دارند. همچنین نشان داده شده است که این اثرات منجر به کاهش وزن می شود.

اثرات GIP و GLP-1 که بدن ما به طور طبیعی تولید می کند، تنها حدود دو دقیقه دوام می آورد. اما در تیرزپاتید ساختار این هورمون ها تغییر داده شده است به طوری که آنها به آرامی تجزیه می شوند و اثر طولانی تری دارند (حدود پنج روز). این بدان معناست که تیرزپاتید باید فقط یک بار در هفته تجویز شود.

تیرزپاتید چقدر موثر است؟

از آنجایی که تیرزپاتید اثرات دو هورمون GLP-1 و GIP را تقلید می کند، شاید تعجب آور نباشد که آزمایشات تحقیقاتی نشان داده اند که این دارو موثرتر از سماگلوتید است که فقط روی گیرنده ی GLP-1 اثر می گذارد.

یک کارآزمایی 40 هفته ای، دوزهای 5 میلی گرم، 10 میلی گرم و 15 میلی گرم تیرزپاتید (که همگی برای استفاده تأیید شده اند) را با 1 میلی گرم سماگلوتاید مقایسه کرد.

این کارآزمایی نشان داد که همه دوزهای تیرزپاتید در کاهش میانگین سطح قند خون مؤثرتر از سماگلوتاید بودند - بیش از 80٪ از افرادی که تحت درمان با تیرزپاتید قرار گرفتند، توانستند به اهداف قند خون خود برسند. (در اینجا ذکر این نکته مهم است که دوز دارو به مقدار مؤثر آن مربوط می شود، بنابراین ماده موثره ی دوز داروهای مختلف با هم قابل مقایسه نیستند.)

یک مطالعه جداگانه یک ساله نشان داد که 15 میلی گرم تیرزپاتید به اندازه ی انسولین در کنترل سطح قند خون موثر است.

همچنین نشان داده شده است که تیرزپاتید باعث کاهش وزن می شود.یکی دیگر از مزایای تیرزپاتید برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 این است که استفاده از آن با کاهش وزن همراه است. تحقیقات نشان داد که افرادی که تیرزپاتید را برای مدیریت دیابت نوع 2 مصرف می کردند، به طور متوسط 8.5٪ تا 13٪ از وزن بدن خود را از دست دادند در حالی که کسانی که semaglutide مصرف می کردند، حدود 7٪ از وزن خود را از دست دادند.

حدود 80 تا 90 درصد افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دارای اضافه وزن یا چاقی هستند. تا همین اواخر، داروهای مورد استفاده برای درمان این بیماری یا منجر به کاهش وزن نمی شدند یا حتی با افزایش وزن همراه بودند.

داروهایی مانند سماگلوتید و تیرزپاتید، که به طور همزمان قند خون و وزن بدن را کاهش می دهند، رویکرد ما را برای درمان دیابت نوع 2 تغییر داده اند. کاهش وزن می تواند از مدیریت دیابت نوع 2 حمایت کند و حتی می تواند منجر به بهبودی شود، زیرا داشتن وزن بیشتر، به خصوص وزنی که در ناحیه ی میانی بدن حمل می شود، می تواند منجر به کاهش اثربخشی انسولین و تولید مقادیر کمتر انسولین شود.

تیرزپاتید همچنین می تواند با خیال راحت در کنار سایر داروهای دیابت (مانند متفورمین) استفاده شود- اگر اهداف کنترل دیابت با سایر داروها برآورده نشود.

آیا تیرزپاتید می تواند برای کاهش وزن استفاده شود؟

با انتقال سماگلوتید از درمانی که صرفاً برای دیابت نوع 2 تجویز می شد، به یک داروی کنترل وزن، بسیاری از مردم از خود می ‌پرسند که آیا همین اتفاق در مورد تیرزپاتید نیز خواهد افتاد یا خیر.

شواهد محکمی وجود دارد که نشان می دهد ممکن است چنین باشد. در یک مطالعه بزرگ 72 هفته ای که شامل بیماران چاق بدون دیابت بود، افرادی که از تیرزپاتید استفاده کردند، 15 تا 20 درصد از وزن بدن خود را از دست دادند. افراد در گروه دارونما تنها 3.1 درصد از وزن بدن خود را از دست دادند.

کارآزمایی طولانی‌مدت دیگری نشان داد که یک‌بار تزریق تیرزپاتید در هفته منجر به کاهش 20 درصدی وزن بدن افرادی شد که اضافه وزن داشتند، اما به دیابت نوع 2 مبتلا نبودند.

اگرچه هیچ مطالعه ای مستقیماً تیرزپاتید و سماگلوتاید را با هم مقایسه نکرده است، اما کاهش وزن ناشی از مصرف تیرزپاتید بیشتر از مواردی است که در مطالعات سماگلوتید، گزارش شده است.

در حالی کهتیرزپاتید به عنوان یک درمان مدیریت وزن،یک دارویقوی محسوب می شود اماهنوز استفاده از آن برای کاهش وزن در بریتانیا، اروپا و ایالات متحده تایید نشده است. در حال حاضر، استفاده از مونجارو یا همان تیرزپاتید، فقط برای مدیریت دیابت نوع 2 تایید شده است.

با توجه به مشکلات عرضه ی آنالوگ های GLP-1 در سطح جهانی، ضروری است که این داروها برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 در اولویت قرار گیرند.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2023-09-mounjaro-diabetes-drug-effective-ozempic.html