28 اوت 2024 - تقریباً 500 میلیون بزرگسال در سراسر جهان با دیابت نوع 2 زندگی می کنند و بیش از 200 میلیون نفر از آنها متفورمین مصرف می کنند که یک داروی خوراکی است که سطح قند خون (گلوکز) را کاهش می دهد. علیرغم استفاده ی گسترده از متفورمین، بسیاری از بیماران دیابتی نوع 2 زمانی که اثر متفورمین کاهش می یابد، در نهایت به داروهای خط دوم نیاز دارند تا سطح قند خون خود را کنترل کنند.

اما این داروهای خط دوم می توانند تاثیراتی فراتر از  تأثیر بر قند خون داشته باشند. شواهد رو به رشد نشان می‌دهد که این درمان‌ها می‌توانند با کاهش خطر حمله قلبی و سکته، برای بیماران دیابت نوع ۲که به بیماری‌های قلبی عروقی نیز مبتلا هستند، مفید باشند.

علیرغم این اثرات مثبت شناخته شده، داروهای خط دوم اصلی دیابت - داروهای قدیمی مانند سولفونیل اوره ها (SUs) و دی پپتیدیل پپتیداز-4 (DPP-4s) و داروهای جدیدتر از جمله آنالوگ های پپتید-1 شبه گلوکاگون (GLP-1RAs) و مهارکننده های کوترانسپورتر 2سدیم-گلوکز(SGLT-2is) - هرگز از نظر مزایای قلبی عروقی با یکدیگر مقایسه نشده اند.

پرفسور Rohan Khera، استادیار پزشکی (پزشکی قلب و عروق) و مدیر آزمایشگاه علوم داده های قلبی عروقی (CarDS) در دانشکده پزشکی ییل (YSM) و استادیار آمار زیستی (انفورماتیک سلامت) در دانشکده بهداشت عمومی ییل، گفت: « برای پزشکان چالش کنونی این است که تصمیم بگیرند از کدام درمان برای بیماران، به ویژه بیمارانی که در معرض خطر عوارض جانبی قلبی عروقی بالایی هستند، استفاده کنند».

برخی از داروهای قدیمی‌تر هرگز از نظر ایمنی و اثربخشی یا این که واقعاً خطر قلبی عروقی را بهبود می‌بخشند، آزمایش نشده اند، و داروهای جدیدتر هرگز به صورت سر به سر مقایسه نشده اند.

این گروه تحقیقاتی اولین مطالعه را در مورد مقایسه ی مستقیم این داروهای دیابت خط دوم و مزایای قلبی عروقی آنها در مجله کالج آمریکایی قلب در 26 اوت منتشر کردند.

این مطالعه از 10 مجموعه داده ی بین المللی استخراج شده و تقریباً دو دهه از داده های تقریباً 1.5 میلیون بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی عروقی را در بر می گیرد. پرفسور Khera، گفت: این مطالعه نه تنها به دلیل یافته‌های مرتبط بالینی، بلکه برای روش‌های علمی دقیقی که استفاده نمودیم، هیجان‌انگیز است.

داروهای جدید خط دوم دیابت خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را بهتر از داروهای قدیمی کاهش می دهند

پرفسور Khera و تیمش با استفاده از مجموعه داده‌های ایالات متحده، آلمان، اسپانیا و بریتانیا، میزان کاهش حوادث قلبی عروقی از جمله حمله قلبی، سکته مغزی و مرگ را برای هر یک از چهار کلاس مختلف داروهای دیابت نوع 2 ، در میان بیماران دیابتی نوع 2 مبتلا به بیماری های قلبی عروقی مقایسه کردند.

آنها دریافتند که داروهای جدیدتر SGLT-2i و GLP-1RA در کاهش خطرات قلبی عروقی مؤثرترین هستند، در حالی که داروهای قدیمی سولفونیل اوره کمترین تأثیر را داشتند: بیماران تحت درمان باSGLT-2is  و GLP-1RAها نسبت به سولفونیل اوره ها به ترتیب 24 درصد و 28 درصد کمتر در معرض خطر حوادث قلبی عروقی بودند.

سولفونیل اوره‌ها، مانند گلی‌پیزید و گلیم‌پیراید، از رایج‌ترین داروهای خط دوم دیابت هستند و پرفسور Khera معتقد است که این یافته باید مورد توجه بالینی قرار گیرد، به‌ویژه که داروهای جدیدتر به اندازه داروهای قدیمی در کاهش قند خون موثر هستند و خطر کمتری برای عوارض جانبی مانند افت قند خون و افزایش وزن دارند.

پرفسور Khera، گفت: «به نظر می رسد داروهای نسل قدیم در کاهش خطرات قلبی عروقی ضعیف تر هستند. من فکر می‌کنم در حالی که ما در عمل این تصمیم‌ها را می‌گیریم، این یک نکته کلیدی مهم است، به‌ویژه در میان افرادی که ریسک بالایی دارند، که آیا استفاده مداوم از برخی از داروهای قدیمی مناسب است یا خیر».

دقت علمی در پژوهش اثربخشی مقایسه ای

این فقط یافته های بالینی این مطالعه نیست که قابل توجه بود. پرفسور Khera، گفت: روش علمی مطالعه نیز به همان اندازه مهم بود.

پرفسور Khera، و همکارانش یک "مطالعه ی اثربخشی مقایسه ای" را انجام دادند، روشی تحقیقاتی که شواهدی از فواید و مضرات روش های مختلف درمانی را با هم مقایسه می کند.

برخلاف کارآزمایی بالینی، که دانشمندان شرایط آزمایش را برای آن کنترل می‌کنند، مطالعه اثربخشی مقایسه‌ای نوعی از تحقیقات مشاهده‌ای است، به این معنی که متغیرهای «مخدوش کننده ی» بیشتری وجود دارد، مانند زمان‌بندی درمان یا انتخاب‌های درمانی و در دسترس بودن که می تواند بر نتایج تأثیر بگذارد.

در این مطالعه، گروه تحقیقاتی پرفسور Khera، از برخی از پیشرفته‌ترین روش‌ها در تحقیقات اثربخشی مقایسه‌ای برای توضیح برخی از آن عوامل مخدوش‌کننده استفاده کردند. برای اولین بار، با استفاده از مجموعه داده های متعدد از سراسر جهان، آنها حجم نمونه به اندازه کافی بزرگ را برای کمک به کاهش سوگیری علمی ایجاد کردند.

پرفسور Khera، گفت: «ارزش یک همکاری چندملیتی این است که، اولاٌ حجم نمونه به اندازه کافی بزرگ خواهد بود در نتیجه قدرت شواهد افزایش می یابد و ثانیا، تضمین می‌کند که تنوع کافی در عمل در بین سایت‌ها وجود دارد که برخی از چالش‌هایی که با عوامل مخدوش‌کننده رخ می‌دهند، مانند اینکه چه کسی باید این دارو را دریافت کند، در هر مکان متفاوت است».

بعلاوه، پرفسور Kheraو تیمش شبیه سازی یک کارآزمایی بالینی در این حوزه را تنها با وارد کردن بیماران در زمانی که داروی خط دوم را شروع کردند، انجام دادند. آنها همچنین از «تحلیل فدرال» استفاده کردند، رویکردی که در آن مؤسسات همکار مجموعه داده‌های خود را بر روی یک ساختار استاندارد ترسیم کردند که به آن‌ها اجازه می‌داد تحلیل‌ها را به صورت محلی اجرا کنند و با هیچ گونه عارضه یا مسائل مربوط به حریم خصوصی مرتبط با اشتراک‌گذاری داده‌های سلامت در بین سایت‌ها مواجه نشوند.

این تیم همچنین آزمایش‌های آماری دقیقی را با بررسی داده‌ها انجام داد تا ببیند آیا داروها از نظر آماری با نتایج کاملاً پرت مرتبط هستند یا خیر. به عنوان مثال، اگر محققان ارتباطی بین مصرف یک داروی خاص دیابت و داشتن وضعیت غیرطبیعی پیدا کرده بودند، نمی‌توانستند با اطمینان بگویند شرکت‌کنندگانی که این دارو را مصرف می‌کردند کمتر احتمال دارد که عوارض جانبی قلبی عروقی را تجربه کنند.

تمام روش‌شناسی، کدهای برنامه‌نویسی و نتایج تیم برای سایر دانشمندان در دسترس قرار گرفت تا از آنها استفاده کنند و آنها را برای تحقیقات خود تطبیق دهند. با انجام این مطالعه با چنین دقت و شفافیت علمی، پرفسور Kheraامیدوار است که نمونه ای برای تحقیقات اثربخشی مقایسه ای آینده باشد - نوعی از تحقیقات که به اعتقاد او می تواند هنگام ارائه پیشنهادهایی برای عملکرد بالینی بسیار مهم باشد.

پرفسور Khera، اظهار داشت: «ما به مطالعات بیشتری مانند این تحقیق نیاز داریم که با دقت بیشتری انجام شوند، و باید مکانیزمی پیدا کنیم تا زمانی که سازمان غذا و دارو و سایر سازمان های تدوین کننده ی دستورالعمل‌ها در مورد آنچه باید توصیه شود، تصمیم‌گیری می‌کنند آن‌ها را ترکیب کنیم. این می تواند رویه را تغییر دهد، اما چقدر، به اعتماد ما به این حوزه کاری بستگی دارد. من فکر می کنم ما باید به اصول اعتماد ایجاد کنیم تا در غیاب مطالعات دیگر، بتوانیم به این داده ها به عنوان بهترین داده های در دسترس اتکا کنیم و مطمئن می شویم که آنها به اندازه کافی قوی و قابل اعتماد هستند تا تصمیمات ما را به درستی هدایت کنند».

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2024-08-diabetes-meds-heart.html