25سپتامبر 2024- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)، که اخیراً به عنوان بیماری استئاتوتیک کبدی مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) طبقه بندی شده است، به شایع ترین بیماری مزمن کبد در سطح جهان تبدیل شده است. این طبقه بندی مجدد بر اختلال عملکرد متابولیک که دلیل اصلی این بیماری است، تأکید می کند که طیفی از استئاتوز ساده تا اشکال شدیدتر مانند استئاتوهپاتیت، فیبروز و سیروز را در بر می گیرد. با توجه به همپوشانی قابل توجه بین MASLD و دیابت نوع 2(T2DM)، راهبردهای درمانی برایMASLD  به طور فزاینده ای بر درمان اختلالات متابولیک متمرکز شده است. علیرغم شیوع جهانی آن، هیچ داروی خاصی برای  MASLD تاکنون تایید نشده است که نیاز فوری به مداخلات دارویی موثر را برجسته می کند.

عوامل ضد دیابت

با توجه به ارتباط نزدیک بین MASLD و T2DM، داروهای ضد دیابت به‌عنوان درمان‌های بالقوه به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این داروها شامل آگونیست های گیرنده پپتید-1 شبه گلوکاگون(GLP-1)، مهارکننده های کوترانسپوتر سدیم-گلوکز 2 (SGLT2) و تیازولیدین دیون ها هستند. آگونیست های GLP-1، مانند لیراگلوتید و سماگلوتید، با کاهش وزن بدن و مقاومت به انسولین، در کاهش استئاتوز و التهاب کبدی نویدبخش بوده اند. Tirzepatide، آگونیست دوگانه ی GLP-1/GIP، کاهش قابل توجهی را در چربی و التهاب کبد نشان داده است که آن را به عنوان یک درمان بالقوه برای MASLD قرار می دهد. با این حال، در حالی که این عوامل پارامترهای متابولیک را بهبود می بخشند، اثربخشی طولانی مدت آنها در جلوگیری از پیشرفت فیبروز همچنان تحت بررسی است.

هدف قرار دادن تجمع چربی در کبد

تجمع چربی کبدی، یک محرک کلیدی در پاتوژنز MASLD است. استراتژی‌های درمانی که این مسیر را هدف قرار می‌دهند شامل آگونیست‌های گیرنده فعال‌شده با تکثیر پراکسی زوم(PPAR)، آگونیست‌های گیرندهX اسید صفراوی-فارنزوئید (FXR) و مهارکننده‌های لیپوژنزدنوو(DNL)  هستند. آگونیست های PPAR، مانند پیوگلیتازون و الفیبرانور، در بهبود بافت شناسی کبد اثربخش بوده اند اما با عوارض جانبی مانند افزایش وزن همراه هستند. آگونیست‌های FXR، از جمله اسید اُبتیکولیک (OCA)، بهبودهای بافت‌شناسی قابل‌توجهی را نشان داده‌اند، اگرچه نگرانی‌ها در مورد خارش و اثرات نامطلوب قلبی عروقی، شوق استفاده از آنها را کاهش داده است. در همین حال، مهارکننده‌های DNL مانند آرامکول در آزمایش‌های اولیه پتانسیل خوبی را نشان داده‌اند، اگرچه مطالعات بیشتری برای تأیید مزایای بلندمدت آنها مورد نیاز است.

هدف قرار دادن استرس اکسیداتیو، التهاب و فیبروز

استرس اکسیداتیو، التهاب و فیبروز در پیشرفت MASLD نقش اساسی دارند. پتانسیل آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین E، عوامل ضد التهابی مانند emricasan و داروهای ضد فیبروتیک مانند cenicriviroc برای کاهش این فرآیندها مورد بررسی قرار گرفته اند. در حالی که این عوامل درجات مختلفی از موفقیت را در کارآزمایی‌های بالینی نشان داده‌اند، تأثیر آن‌ها بر نتایج بلندمدت نامشخص است. ترکیب این عوامل با سایر راهبردهای درمانی ممکن است اثربخشی آنها را افزایش داده و عوارض جانبی را کاهش دهد.

میکروبیوتای روده و محور روده- کبد

محور روده-کبد نقش مهمی در پاتوژنز MASLD ایفا می کند و آن را به یک هدف برای درمان های نوظهور تبدیل کرده است. پتانسیل عواملی مانند IMM-124e که میکروبیوتای روده را هدف قرار می دهند، و سولیترومایسین( یک آنتی بیوتیک جدید ماکرولید) برای تعدیل این محور تحت بررسی هستند. اگرچه این رویکردها در مراحل اولیه توسعه بالینی هستند، اما یک راه امیدوارکننده برای درمانMASLD  می باشند.

درمان های ترکیبی

با توجه به ماهیت پیچیده و چندعاملی MASLD، درمان‌های ترکیبی که مسیرهای پاتوژنتیک مختلف را هدف قرار می‌دهند، ممکن است رویکرد مؤثرتری ارائه دهند. چنین ترکیباتی به طور بالقوه می توانند اثربخشی درمانی را افزایش دهند و در عین حال عوارض جانبی را به حداقل برسانند. آزمایش‌های بالینی هم اکنون در حال بررسی ترکیب‌های مختلفی از عوامل ضد دیابت، آگونیست‌های PPAR، آگونیست‌هایFXR  و سایر ترکیبات جدید هستند.

نتیجه گیری

بیماری استئاتوتیک کبدی مرتبط با اختلال متابولیک(MASLD) یک چالش بهداشت عمومی قابل توجه و رو به رشد است، که در حال حاضر داروی تایید شده ای برای آن وجود ندارد. با این حال، تحقیقات در حال بررسی و توسعه ی نامزدهای دارویی موثری هستند که جنبه‌های مختلف بیماری‌زایی MASLD را هدف قرار می‌دهند، و امید به درمان‌ این بیماری را بالا می برند. با پیشرفت تحقیقات، این احتمال وجود دارد که درمان های ترکیبی نقش فزاینده و مهمی در مدیریت این بیماری پیچیده ایفا کنند و امید جدیدی را به بیماران در معرض خطر بیماری پیشرفته کبدی و عوارض آن ارائه دهند.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20240925/New-pipeline-of-drug-candidates-offers-hope-for-effective-MASLD-treatments.aspx