21 فوریه 2025- افزودن سلول‌های مهندسی شده سازنده ی رگ های خونی انسان به پیوند جزایر، بقای سلول های تولید کننده ی انسولین را افزایش داد و دیابت را در یک مطالعه ی پیش بالینی که توسط محققان کالج پزشکی Weill Cornell هدایت شد، معکوس کرد. این رویکرد جدید، که نیازمند توسعه و آزمایش بیشتر است، روزی می تواند استفاده ی گسترده تر از پیوند جزایر را برای درمان دیابت امکان پذیر کند.
جزایری که در لوزالمعده یافت می شوند، مجموعه ای از سلول های ترشح کننده انسولین و سایر سلول ها هستند که در میان رگ های خونی ریز و تخصصی قرار دارند. سلول های انسولین توسط یک فرآیند خودایمنی در دیابت نوع 1 که تقریباً نه میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد، از بین می روند. اگرچه پیوند جزایر یک رویکرد امیدوارکننده برای درمان چنین مواردی است، تنها روش مورد تایید FDA تا به امروز، دارای محدودیت های قابل توجهی است.
در مطالعه ای که در 29 ژانویه در Science Advances منتشر شد، محققان نشان دادند که سلول‌های تشکیل دهنده ی رگ های خونی خاصی که «سلول های اندوتلیال عروقی برنامه ریزی‌شده مجدد(R-VECs)» نامیده می شوند، می توانند با ارائه پشتیبانی قوی از جزایر بر برخی از این محدودیت ها غلبه کنند و به آنها اجازه بقای طولانی مدت و معکوس کردن دیابت در هنگام پیوند زیر پوست موش‌ها را می دهند.
دکتر جی لی، یکی از همکاران پژوهشی فوق دکتری در آزمایشگاه نویسنده ارشد دکتر شاهین رفیعی، می گوید: «این کار پایه و اساس پیوند جزایر زیر جلدی را به عنوان یک گزینه ی درمانی نسبتاً ایمن و بادوام برای دیابت نوع 1 ایجاد می کند».
در روش پیوند جزایر مورد تایید فعلی، دانشمندان جزایر را به ورید کبد تزریق می کنند. این روش تهاجمی مستلزم استفاده طولانی مدت از داروهای سرکوب کننده ی سیستم ایمنی برای جلوگیری از رد جزایر است، و با پراکندگی نسبتاً کنترل نشده ی جزایر همراه است و معمولاً در عرض چند سال بی اثر می شود که احتمالاً تا حدی به دلیل عدم وجود سلول های حمایتی مناسب است.
در حالت ایده آل، محققان روشی را می خواهند که جزایر را در یک مکان کنترل شده تر و در دسترس تر، مانند زیر پوست، قرار دهند تا به بافت پیوند شده اجازه زنده ماندن نامحدود را بدهد. محققان همچنین امیدوارند که در نهایت بتوانند با استفاده از جزایر و سلول های اندوتلیال که از سلول های خود بیمار مشتق شده اند یا طوری طراحی شده اند که برای سیستم ایمنی نامرئی هستند، از مشکل رد سیستم ایمنی جلوگیری کنند.
در این مطالعه جدید، دکتر جی لی و دکتر رفیعی و همکارانشان، امکان پذیری پیوند جزایر زیر جلدی طولانی مدت را با استفاده از R-VECs به عنوان سلول های حمایتی حیاتی، اثبات کردند. دکتر رفیعی گفت: "ما نشان دادیم که جزایر عروقی انسانی کاشته شده در بافت زیر جلدی موش هایی که دارای نقص ایمنی بودند، به سرعت به گردش خون میزبان متصل شدند و تغذیه و اکسیژن فوری را فراهم کردند و در نتیجه بقا و عملکرد جزایر آسیب پذیر را افزایش دادند."
در واقع، R-VECها که از سلول‌های ورید ناف انسانی به دست می آیند، در شرایط پیوند نسبتاً بادوام هستند - بر خلاف سلول های اندوتلیال شکننده که در جزایر یافت می‌شوند - و طوری مهندسی شده اند که بسیار سازگار هستند و از هر نوع بافت خاصی که آنها را احاطه کرده است، پشتیبانی می کنند.
دکتر دیوید ردموند، استادیار تحقیقات زیست شناسی محاسباتی در پزشکی در موسسهHartman Organ Regeneeu ، گفت: «به طور قابل توجهی، ما متوجه شدیم که R-VECها با پیوند مشترک با جزایر سازگار شده اند، و جزایر را با شبکه ای غنی از عروق جدید پشتیبانی می کنند و حتی «امضای» فعالیت ژنی سلول‌های اندوتلیال جزایر طبیعی را می گیرند».
اکثریت قابل توجهی از موش های دیابتی پیوند شده با جزایر به همراهR-VEC ، وزن طبیعی بدن خود را به دست آوردند و حتی پس از 20 هفته کنترل قند خون طبیعی را نشان دادند – دوره ای که برای این مدل موش دیابتی نشان دهنده دائمی بودن پیوند جزایر به طور موثر است. موش هایی که این جزایر را بدون R- VEC دریافت کردند، عملکرد بسیار کمتری داشتند.
محققان در این مطالعه نشان دادند که سلول جزایر و ترکیبات R-VEC همچنین می توانند با موفقیت در دستگاه های کوچک "میکروسیالی" رشد کنند - که می تواند برای آزمایش سریع داروهای بالقوه دیابت مورد استفاده قرار گیرد.
یکی از نویسندگان این مقاله، دکتر ربکا کریگ شاپیرو، استادیار جراحی در کالج پزشکی ویل کورنل و جراح پیوند در مرکز پزشکی ویل پرسبی، گفت: «در نهایت، پتانسیل کاشت این جزایر وسکولاریزه از نظر ایمنی و کارایی آنها در مدل های حیوانی بزرگ باید مورد بررسی قرار گیرد.»
دکتر جی لی گفت: «با این وجود، ترجمه این فناوری برای درمان بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 مستلزم دور زدن موانع متعدد از جمله افزایش تعداد کافی جزایر وسکولاریزه و ابداع روش‌هایی برای جلوگیری از سرکوب سیستم ایمنی است. این مطالعه اولین گام برای دستیابی به این اهداف است که می تواند در چند سال آینده قابل دسترس باشد».
منبع:
https://medicalxpress.com/news/2025-02-islet-transplantation-blood-vessel-cells.html