12 آوریل 2025 - در مطالعه ی اخیراً منتشر شده در مجله ی BMC Nutrition، محققان در ایتالیا ارتباط بین غلظت ویتامین C، رژیم غذایی و بیماری‌های قلبی عروقی (CVD) را در بیماران دیابت نوع 2 (T2D) بررسی کردند. آنها یک مطالعه مشاهده ای مقطعی بر روی 200 بیمار دیابتی بزرگسال سرپایی انجام دادند.
یافته های این مطالعه نشان داد که رابطه ی معکوسی بین غلظت ویتامین C و شیوع CVD در گروه مورد مطالعه وجود دارد، به طوری که 12.2٪ از بیماران (24 شرکت کننده، به استثنای سه نفر با داده‌های از دست رفته) کمبود ویتامینC (≤20 میکرومول در لیتر، در هر آستانه آزمایشگاهی) داشتند. همچنین یک رابطه ی مستقیم قوی بین مصرف میوه و سبزیجات تازه و سطح ویتامین C مشاهده شد.
پیشینه
مطالعات پیشین نشان داده اند که کمبود ویتامین C با نشانگرهای متابولیک مرتبط است، بطوری که در بیماران مبتلا به کمبود ویتامینC (≤20 میکرومول در لیتر) کلسترول HDL به طور قابل توجهی پایین تر (40.7 در مقابل 50.5 میلی گرم در دسی لیتر) و تری گلیسیرید بالاتر (130.8 در مقابل 120.1 میلی گرم در دسی لیتر) است که نشان دهنده اختلالات متابولیکی گسترده تر فراتر از خطر قلبی عروقی است.
سازمان بهداشت جهانی می گوید: بیماری های قلبی عروقی (CVDs) یکی از علل اصلی مرگ و میر غیرواگیر در جهان هستند که تخمین زده می شود سالانه حدود 18 میلیون نفر را به کام مرگ می کشاند.بیماری های قلبی عروقی به ویژه در بیمارانی که از قبل بیماری های متابولیک مزمن دارند، به ویژه شاخص توده بدنی (BMI) بالا و دیابت نوع 2(T2D)، شایع تر است.
دهه ها تحقیق، از جمله مطالعات پیگیری چند ساله، ارتباط پیچیده و نزدیکی را بین رژیم غذایی و خطر بیماری های قلبی عروقی نشان داده است، به طوری که مشخص شده عادات غذایی مسئول حدود 45٪ از کل مرگ و میرهای مرتبط با بیماری های قلبی عروقی در بزرگسالان در ایالات متحده (US) می باشد. نقش ریزمغذی ها در حفظ سلامت و رفاه انسان را نمی توان نادیده گرفت. ویتامینC (اسید اسکوربیک) یک ریزمغذی ضروری است که فواید آن شامل عمل کردن به عنوان یک کوفاکتور در چندین فرآیند متابولیکی و عمل کردن به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی است.
بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، به دلیل این بیماری که باعث پراکسیداسیون لیپیدی غیرمعمول بالا و تولید گونه های فعال اکسیژن (ROS) می شود، در معرض غلظت های بالای رادیکال های آزاد قرار دارند. این استرس اکسیداتیو بالا به نوبه خود با تشدید خطر بیماری های قلبی عروقی مرتبط بوده است. در حالی که مطالعات مکانیسمی فواید مکمل های ویتامین C مصنوعی را در کاهش این خطرات نشان داده اند، مطالعات بالینی روی مکمل ها نتایج متناقضی را به همراه داشته است که برخی از آنها خطرات بالقوه ای را در جمعیت های دیابتی نشان می دهند.
درباره ی این مطالعه
محققان در مطالعه حاضر سه موضوع اصلی را بررسی کردند: غلظت ویتامین C در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲، ارتباط بین غلظت ویتامین C و شیوع بیماری های قلبی عروقی، و همبستگی مصرف منابع طبیعی ویتامینC (میوه‌ها و سبزیجات تازه) با سطح ویتامین C و شیوع بیماری های قلبی عروقی.
این مطالعه شامل یک بررسی مشاهده ای مقطعی از بیماران سرپایی کلینیک دیابت بین سپتامبر 2022 و مارس 2023 بود. شرکت کنندگان در مطالعه بر اساس معیارهای زیر انتخاب شدند: سن (بین 18 تا 80 سال) و دیابت نوع 2 که از نظر بالینی تشخیص داده شده بود. شرکت کنندگانی که در شش ماه گذشته مکمل ویتامین C مصرف کرده بودند و افرادی که سابقه پزشکی کم خونی بدخیم، بارداری مداوم و گاستریت خودایمنی داشتند، از مطالعه حذف شدند.
شکاف جنسیتی در سطح ویتامین Cمشاهده شد، بطوری که مردان سطح ویتامین C کمتری نسبت به زنان داشتند (45.1 در مقابل 51.8 میکرومول در لیتر)، با این حال نرخ کمبود مشابه بود - پارادوکسی که عوامل غذایی یا فیزیولوژیکی بالقوه وابسته به جنس را برجسته می کند.
جمع آوری داده های مطالعه شامل موارد زیر بود: جمع آوری نمونه خون وریدی پس از یک شب ناشتا بودن، سابقه ی پزشکی و سوابق جمعیتی بیمار، و پرسشنامه های بسامد غذایی که توسط بیمار تکمیل شده بود.
یافته‌های این مطالعه
این مطالعه نشان داد که درمان های کاهش دهنده کلسترول و داروهای دیابت هیچ تأثیری بر سطح ویتامین Cندارند که نگرانی ها مبنی بر اینکه درمان های رایج ممکن است کمبودها را پنهان یا بدتر کنند، برطرف شد.
پس از غربالگری بیماران سرپایی در کلینیک، محققان از 200 نفر (33.5٪ زن) برای شرکت در مطالعه ثبت نام کردند. مشاهده شد که شرکت کنندگان مرد، شاخص توده ی بدنی کمی پایین تری نسبت به همتایان زن خود (حدود 1.4 کیلوگرم بر متر مربع) داشتند و هیچ تفاوتی در میانگین سنی (66.7 سال) وجود نداشت.
یافته های این مطالعه نشان داد که 12.2٪ از بیماران مورد مطالعه (به استثنای سه نفر با داده‌های ناقص) از کمبود شدید ویتامین C(≤20 میکرومول در لیتر) رنج می بردند. نکته نگران کننده این بود که سطح ویتامین Cدر شرکت کنندگانی که عوارض قلبی عروقی اثبات شده داشتند، به طور قابل توجهی پایین تر از همتایان دیابتی شان بود که به بیماری های قلبی عروقی مبتلا نبودند. رگرسیون لجستیک چند متغیره این یافته ها را تأیید کرد و نشان داد که غلظت ویتامین Cبه عنوان یک پیش بینی کننده ی معکوس مستقل برای شیوع بیماری های قلبی عروقی است.
جای امیدواری است که سطح ویتامین C به شدت با تعداد وعده‌های میوه و سبزیجات مصرف شده در روز مرتبط بود - "28.7 ± 14.8 میکرومول در لیتر با کمتر از یک وعده در روز، 45.4 ± 17.9 میکرومول در لیتر با یک تا دو وعده در روز و 49.8 ± 19.2 میکرومول در لیتر با بیش از دو وعده در روز." نکته قابل توجه این است که شرکت کنندگانی که روزانه سه وعده یا بیشتر میوه و سبزیجات مصرف می کردند، بالاترین غلظت ویتامین Cمشاهده شده را داشتند، اگرچه این مطالعه مستقیماً مصرف غذایی را با مکمل‌های مصنوعی مقایسه نکرد.
محققان گفتند:" با توجه به نتایج مطالعاتی که نشان می دهد مکمل ویتامین C ممکن است اثر محافظتی بر پیامدهای قلبی عروقی نداشته باشد، همراه با نتایج ما و سایر مطالعات، پیشنهاد می کنیم که مصرف میوه و سبزیجات تازه باید نسبت به مکمل ویتامین Cدر بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 ترجیح داده شود."
نتیجه گیری
مطالعه ی حاضر اهمیت مصرف میوه و سبزیجات تازه را در پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی عروقی، به ویژه برای بیماران دیابتی نوع 2، نشان می دهد. این مطالعه ارتباط بین ویتامین Cمشتق شده از رژیم غذایی و پیامدهای بیماری های قلبی عروقی را برجسته نمود و تأکید کرد که ویتامین C طبیعی جذب شده از رژیم غذایی، بر اساس یافته های مشاهده ای این مطالعه، ممکن است اثر محافظتی قابل اعتمادتری در مقایسه با مکمل ها داشته باشد.
منبع:
https://www.news-medical.net/news/20250407/Vitamin-C-from-fresh-foods-helps-lower-heart-disease-risk-in-type-2-diabetes.aspx