خلاصه ی کلیدی:
• بروز تجمعی بیماریهای غیرواگیر در بین افرادی که متفورمین به همراه رژیم مدیترانه ای دریافت کرده بودند، کمترین میزان بود.
• متفورمین به طور قابل توجهی دیابت نوع 2 را در بیماران مبتلا به سندرم متابولیک کاهش داد.
اول فوریه 2025- بر اساس یافتههای مطالعه ی منتشر شده در ژورنال Diabetes Care، موارد ابتلا به دیابت در افراد مبتلا به سندرم متابولیک که روزانه 1700 میلی گرم متفورمین را با یا بدون مداخله رژیم مدیترانه ای دریافت می کردند، در مقایسه با دارونما کاهش یافت.
سندرم متابولیک، یک عامل خطر مهم برای چندین بیماری غیرواگیر (NCDs) از جمله دیابت نوع 2، بیماری های قلبی عروقی و سرطان است. مطالعات قبلی نشان داده اند که رژیم غذایی مدیترانه ای می تواند شیوع سندرم متابولیک را کاهش دهد و به طور بالقوه آن را برطرف کند.
دکتر Patrizia Pasanisi، مدیر تحقیقات تغذیه و متابولومیک در موسسه ملی سرطان بنیاد IRCCS در میلان، و همکارانش نوشتند: مطالعات اخیر بسیاری از خواص دیگر متفورمین را کشف کرده اند که ممکن است اثر محافظتی بالقوه ای بر اختلالات متعدد داشته باشد. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد توانایی آن در پیشگیری از بیماری های غیرواگیر مورد نیاز است.
محققان مطالعه ای با عنوان " متفورمین و محدودیت غذایی برای جلوگیری از حوادث ناشی از بیماری های مرتبط با سن در افراد مبتلا به سندرم متابولیک (MeMeMe) را انجام دادند تا بررسی کنند که چگونه متفورمین روزانه با یا بدون پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای بر بروز تجمعی بیماری های غیرواگیر عمده در افراد مبتلا به سندرم متابولیک تأثیر می گذارد.
این مطالعه ی تصادفی و کنترل شده شامل 1442 شرکت کننده (میانگین سنی، 62.5 سال) بود که در یکی از چهار بازوی درمانی قرار گرفتند: 1700 میلی گرم متفورمین خوراکی روزانه به علاوه ی مداخله رژیم مدیترانه ای (358 نفر)، مداخله رژیم مدیترانه ای و دارونما(368 نفر)؛ متفورمین به تنهایی(373 نفر)؛ و دارونما به تنهایی(343 نفر). میانگین پیگیری 3 سال بود و شرکت کنندگان حداکثر 5 سال پیگیری شدند.
بروز تجمعی بیماریهای غیرواگیر به عنوان پیامد اولیه این مطالعه بود. محققان همچنین بروز دیابت نوع 2 و تغییر شیوع سندرم متابولیک را به عنوان پیامدهای ثانویه اندازه گیری کردند.
علاوه بر این، آنها پایبندی به رژیم غذایی مدیترانه ای را از طریق یک دفترچه یادداشت فرکانس غذایی 24 ساعته که بر اساس رعایت توصیه های غذایی امتیازدهی شد، اندازه گیری کردند و سالانه یک نمونه خون برای تشخیص دیابت از شرکت کنندگان جمع آوری نمودند.
دکتر پاسانیسی و همکارانش دریافتند که پس از 1 سال مداخله، وزن بدن،BMI و قند خون در گروه مداخله با متفورمین به تنهایی و متفورمین به همراه رژیم مدیترانه ای، به طور قابل توجهی در مقایسه با هر دو گروه دارونما کاهش یافت.
بروز CVDs و سرطان در بین گروهها تفاوتی نداشت، و مرگ و میر ناشی از سرطان فقط در گروههایی تحت درمان با متفورمین، رخ داد.
علاوه بر این، محققان دریافتند که بروز تجمعی بیماریهای غیرواگیر مورد مطالعه در گروههای متفورمین به تنهایی (6.9 مورد در هر 100 سال- نفر) و متفورمین به علاوه مداخله رژیم مدیترانه ای (6.7 مورد در هر 100 سال- نفر) به طور قابل توجهی کمتر از گروه دارونما به علاوه ی رژیم غذایی مدیترانه ای (13.3 مورد در هر 100 سال- نفر) و دارونما به تنهایی (11.3 مورد در هر 100 سال- نفر) بود.
در مقایسه با گروه دارونما به تنهایی، نسبت خطر تعدیل شده برای بیمارهای غیرواگیر در گروه مداخله متفورمین به همراه رژیم مدیترانه ای(aHR=0.48؛ 95% فاصله اطمینان: 0.29-0.82) و گروه متفورمین به تنهایی(aHR = 0.51؛ 95% فاصله اطمینان: 0.3-0.86) پایین ترین میزان بود، و هیچ اثر قابل توجهی در کاهش بیماری های غیرواگیر در گروه مداخله پلاسبو به علاوه ی رژیم مدیترانه ای(aHR =1.09؛ 95% فاصله اطمینان: 0.7-1.7) مشاهده نشد.محققان خاطرنشان کردند که این نتایج پس از تعدیل برای سن،BMI پایه و جنس ادامه داشت.
به گفته ی محققان، با این حال، این تفاوت ها تا حد زیادی به دلیل کاهش قابل توجه دیابت نوع 2 در گروه هایی بود که متفورمین دریافت کردند. آنها 48 مورد ابتلا به دیابت نوع 2 را در گروه دارونما و 7 مورد را در گروه متفورمین شناسایی کردند.
محققان دریافتند که بروز دیابت نوع 2 در گروه متفورمین در مقایسه با گروه دارونما، 80% کمتر(HR=0.2؛ 95% فاصله ی اطمینان: 0.1- 0.55) و در گروه متفورمین به علاوه ی رژیم غذایی مدیترانه 92% (HR=0.08؛ 95% فاصله ی اطمینان: 0.02- 0.35) کمتر بود، و پس از تنظیم برای سن،BMI پایه و جنس این نتایج تغییر نکرد.
محققان به چندین محدودیت برای این مطالعه اشاره کردند، از جمله فقدان آزمایش تحمل گلوکز در ابتدا و در دوره ی پیگیری، و عدم موفقیت بالقوه در تشخیص همه ی موارد دیابت.
دکتر پاسانیسی و همکارانش نوشتند: « مصرف متفورمین روزانه در پیشگیری از دیابت، اما نه سایر بیماریهای غیرواگیر، در افرادی که بر اساس سندرم متابولیک برای شرکت در این مطالعه انتخاب شده بودند، مؤثر بود».
منبع:
https://www.healio.com/news/endocrinology/20250130/daily-metformin-prevents-type-2-diabetes-among-patients-with-metabolic-syndrome