21 اکتبر 2024 - در یک مطالعه اخیر که در مجله ی تغذیه منتشر شده است، محققان رابطه ی بین پایبندی به رژیم غذایی مدیترانه ای و خطر ابتلا به دو یا چند بیماری قلبی متابولیکی را بررسی کردند.

یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که پیروی از رژیم مدیترانه‌ای ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی متابولیکی دوم را کاهش دهد، به‌ویژه در دوره‌های کوتاه‌تر پیگیری، اما این تأثیر بر اساس طبقه اجتماعی متفاوت است. این مطالعه اثرات محافظتی قابل توجهی را در دوره های پیگیری 10 و 15 ساله با نسبت های خطر به ترتیب 0.67 و 0.80 نشان داد. با این حال، در طول مدت طولانی‌تر پیگیری، این تأثیرات کاهش یافت.

پیشینه

با افزایش سن جمعیت جهانی و افزایش طول عمر، بسیاری از مردم چندین بیماری همزمان را تجربه می کنند که به آن مولتی ‌موربیدیتی(multimorbidity) می گویند، که بر رفاه افراد تأثیر منفی می گذارد و سیستم های مراقبت های بهداشتی را تحت فشار قرار می دهد. بیماری‌های قلبی متابولیکی (CMD) که شامل دیابت نوع 2، سکته مغزی و حملات قلبی می‌شود، محرک‌های مشترکی دارند و اغلب با هم اتفاق می‌افتند و باعث ایجاد چندین بیماری قلبی متابولیکی همزمان (CMM) می‌شوند. در بریتانیا،CMM  بین 3 تا 6 درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد و به طور قابل توجهی امید به زندگی را تا 15 سال برای افراد 60 ساله کاهش می دهد.

رژیم غذایی ناسالم یک عامل خطر مهم برای CMD است. رژیم غذایی مدیترانه ای، سرشار از روغن زیتون، ماهی و غذاهای گیاهی، با کاهش خطر ابتلا به CMD مرتبط است. مطالعات همچنین نشان داده اند که پایبندی بیشتر به رژیم مدیترانه ای با خطر کمتر دیابت، سکته مغزی و بیماری قلبی مرتبط است. با این حال، در حالی که رژیم غذایی خطر ابتلا به اولین CMD را کاهش می دهد، تأثیر آن بر انتقال بهCMD های متعدد یاCMM ، به خوبی درک نشده است.

در مورد این مطالعه

در این مطالعه، محققان بر روی چگونگی تأثیر رژیم غذایی مدیترانه ای بر پیشرفت از عاری بودن ازCMD  به ایجاد اولین CMD و سپس به CMM در طول دوره های مختلف پیگیری تمرکز کردند. این مطالعه از دو امتیاز مختلف رژیم غذایی مدیترانه‌ای استفاده کرد: امتیاز رژیم غذایی مدیترانه‌ای مبتنی بر میانه (m-MDS)، که امتیازات را بر اساس میانگین‌های گروهی خاص اختصاص می‌دهد و امتیاز رژیم غذایی مدیترانه‌ای مبتنی بر هرم (pyr-MDS) که هر دو رژیم های غذایی مدیترانه ای سنتی و محیط های غذایی معاصر را به حساب می‌آورد. مشخص شد که pyr-MDS پیش‌بینی‌کننده قوی‌تری برای خطر بیماری است، به‌ویژه در دوره‌های کوتاه‌تر پیگیری.

داده ها از یک مطالعه بزرگ در بریتانیا بود که از سال 1993 از بیش از 30000 فرد 40 تا 79 ساله ثبت نام کرد. هنگامی که مطالعه شروع شد، شرکت کنندگان پرسشنامه های مربوط به غذا، سبک زندگی و سلامت را تکمیل کردند و تا سال 2018 پیگیری شدند. محققان افرادی را که در شروع مطالعه به بیماری های قلبی متابولیکی(CMD) مبتلا بودندحذف کردند، که در نتیجه یک نمونه مشتمل بر 21900 شرکت‌کننده به دست آمد.

محققان پایبندی رژیم غذایی را از طریق نمرات رژیم غذایی m-MDS و pyr-MDS اندازه‌گیری کردند و دریافت‌های غذایی برای یک رژیم غذایی 2000 کیلوکالری در روز تنظیم شدند تا تفاوت‌های کمّی را در نظر بگیرند. شرکت‌کنندگان برای رویدادهای CMD و مرگ از ابتدا تا سال 2018 با استفاده از سوابق بیمارستانی و گواهی‌های فوت پیگیری شدند، و CMM در نقطه‌ای ثبت شد که CMD دوم ایجاد شده بود.

سایر عواملی که ثبت شد شامل سابقه خانوادگی CMD، مصرف دارو، تحصیلات، وضعیت تاهل، طبقه اجتماعی، فعالیت بدنی، سیگار کشیدن، شاخص توده بدنی (BMI)، جنس و سن بود.

برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، محققان شرکت‌کنندگان را بر اساس پایبندی به رژیم غذایی گروه‌بندی کردند و تفاوت‌های ویژگی‌ها را در ابتدا آزمایش کردند. پس از تعدیل عوامل دیگر، آنها رابطه بین هر یک از نمرات رژیم غذایی و خطر CMM را تخمین زدند.

یافته های این مطالعه

پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای با کاهش قابل توجه خطر ابتلا به اولین بیماری متابولیکی قلبی(CMD)  حتی در یک دوره پیگیری طولانی (21.4سال) مرتبط بود که مزایای طولانی مدت این رژیم برای سلامتی فراتر از اثرات آن بر چند بیماری را برجسته می کند.

تعداد 21900 شرکت‌کننده در ابتدا بدون CMD به‌ مدت 21.4 سال پیگیری شدند، در این مدت 5028 حداقل به یک CMD مبتلا شدند، در حالی که 734 نفر به CMM پیشرفت کردند.

افرادی که بیشتر از رژیم غذایی پیروی می کردند، به احتمال زیاد جوان تر، غیرسیگاری و با تحصیلات بهتر بودند و سطح فعالیت بدنی بالاتری داشته و داروهایی را برای کاهش سطح لیپیدهای خون مصرف می کردند. همچنین، این مطالعه نشان داد که پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای با نسبت خطر 0.94 در طول 10 سال، 0.92 در طول 15 سال، و 0.93 در کل دوره پیگیری، خطر انتقال از بدون CMD را به ایجاد CMD کاهش می دهد.

امتیاز رژیم غذایی مدیترانه‌ای مبتنی بر هرمی، ارتباط قوی‌تری برای انتقال به CMM در دوره‌های پیگیری کوتاه‌تر، با نسبت خطر 0.67 در طول 10 سال و 0.80 در طول 15 سال نشان داد. نمرات بالاتر رژیم غذایی مدیترانه ای با نرخ پایین تر CMM و داشتن امتیاز رژیم غذایی بالاتر در شروع مطالعه با کاهش خطر ابتلا به CMM در طول پیگیری، مرتبط بود.

این مطالعه همچنین تفاوت های قابل توجهی را در تأثیر رژیم غذایی بین کارگران یدی(کار با دست) و غیر یدی نشان داد. برای کارگران غیر یدی، پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای با کاهش خطر انتقال از CMD به CMM همراه بود، در حالی که برای کارگران یدی، هیچ اثر قابل توجهی مشاهده نشد. طبقه اجتماعی یک تعدیل کننده ی مهم برای تأثیر رژیم غذایی بر خطر CMM بود. این می تواند به دلیل تفاوت در عوامل اجتماعی و اقتصادی مانند دسترسی به مراقبت های بهداشتی، انتخاب غذا و کیفیت رژیم غذایی باشد. کارگران یدی ممکن است قیمت غذا را بر ارزش غذایی اولویت دهند و به طور بالقوه تنوع کمتری از غذاهای غنی از مواد مغذی را مصرف کنند، که می تواند تأثیر ضعیف رژیم مدیترانه ای را در این گروه توضیح دهد.

نتیجه گیری

این مطالعه بررسی کرد که چگونه پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای بر شروع CMM در جمعیت بریتانیا در طول دوره‌های مختلف پیگیری تأثیر می‌گذارد و پیوندهای بالقوه ی بین پیروی از رژیم غذایی و خطر کاهش CMM در دوره‌های کوتاه‌تر را آشکار نمود. اثر محافظتی رژیم غذایی مدیترانه ای در انتقال از اولین انفارکتوس میوکارد (MI) و دیابت نوع 2(T2D)  به چندین بیماری متابولیکی قلبی در طول پیگیری های 10 و 15 ساله بیشتر بود، در حالی که تأثیر آن بر انتقال های مرتبط با سکته مغزی، کمتر قابل توجه بود.

مطالعات قبلی در بریتانیا و چین رژیم غذایی را با ایجاد اولین CMD مرتبط کرده‌اند، اما هیچ‌کدام انتقال به CMM را بررسی نکرده‌اند. استفاده از دو امتیاز مختلف رژیم غذایی مدیترانه ای در این مطالعه - m-MDS و pyr-MDS- امکان درک دقیق تری از کیفیت رژیم غذایی را فراهم کرد و pyr-MDS در دوره های پیگیری کوتاه تر ارتباط قوی تری را نشان داد.

نقاط قوت این مطالعه شامل اندازه ی نمونه ی کوهورت بزرگ، دوره های طولانی پیگیری و استفاده از بیش از یک امتیاز رژیم غذایی برای اندازه گیری پایبندی به رژیم غذایی است. با این حال، رژیم غذایی تنها یک بار در ابتدا بررسی شد، بنابراین تجزیه و تحلیل فعلی نمی تواند تغییرات در رژیم غذایی را توضیح دهد. شرکت‌کنندگان عمدتاً اروپایی بودند که تعمیم‌پذیری یافته ها را محدود می‌کند.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20241021/Mediterranean-diet-lowers-risk-of-multiple-heart-and-metabolic-diseases.aspx