26 ژوئن 2024- روغن کلزا یک روغن گیاهی پرمصرف است. با این حال، مصرف بیش از حد این روغن ممکن است به چاقی کمک کند. مطالعه ی اخیراً منتشر شده در ژورنال Nutrients بررسی کرده است که چگونه روغن دی اسیل گلیسرول کلزا (RDG) به عنوان یک چربی کاربردی ممکن است بر تجمع چربی و متابولیسم در مدل موش تأثیر بگذارد.

چاقی

چاقی به تجمع غیرطبیعی بیش از حد چربی اشاره دارد که به دنبال دریافت انرژی بیش از حد در طولانی مدت نسبت به مصرف انرژی ایجاد می شود. چاقی با بیماری های مختلف از جمله دیابت نوع 2، فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی و انواع مختلفی از سرطان مرتبط است.

با تداوم افزایش شیوع چاقی، محققان تخمین می زنند که حدود چهار میلیارد نفر ممکن است تا سال 2035 چاق شوند. بنابراین، پیشگیری از چاقی یک حوزه تحقیقاتی مهم برای سلامت عمومی است.

سه نوع مختلف بافت چربی وجود دارد: بافت چربی سفید(WAT)، بافت چربی قهوه ای (BAT) و بافت چربی بژ. بافت چربی سفید، یک منبع حیاتی از تری اسیل گلیسرول (TAG) است که محصول نهایی هضم چربی به دنبال مصرف بیش از حد انرژی است.

بافت چربی قهوه ای و بافت چربی بژ از نظر متابولیکی فعال هستند و اجازه می دهند انرژی به صورت گرما از بدن خارج شود. این تولید گرما به دلیل جداسازی غیر اکسیداتیو(non-oxidative uncoupling) ایجاد می شود که متعاقباً منجر به جذب بالاتر گلوکز توسط سلول های چربی و افزایش متابولیسم لیپیدها می شود. بنابراین، فعال کردن این دو نوع بافت چربی می تواند برای کاهش عدم تعادل متابولیک در چاقی مهم باشد.

کاهش مقدار WAT و افزایش مقدار BAT برای تسریع متابولیسم لیپیدها و جلوگیری از چاقی بسیار مهم است.

روغن ها در رژیم غذایی انسان

روغن ها منابع مهم اسیدهای چرب ضروری، ویتامین ها و سایر مواد مغذی محلول در چربی هستند. با این حال، مصرف بیش از حد روغن در غذا، خطر چاقی را افزایش می دهد.

دی اسیل گلیسرول (DAG) به نسبت کمی در روغن های طبیعی یافت می شود. این روغن به عنوان جایگزینی سالم برای روغن غنی از "تری اسیل گلیسرول"پیشنهاد شده است زیرا DAG به شیلومیکرون های TAG یا TAG که با چاقی مرتبط هستند، تبدیل نمی شود.

تری اسیل گلیسرول در روده کوچک به شیلومیکرون تبدیل می شود که در بافت چربی ذخیره می شود. در مقایسه، دی اسیل گلیسرول انرژی را تامین می کند و متابولیسم چربی را تنظیم می کند، در نتیجه حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد، سطح چربی خون را تنظیم می کند و چربی احشایی را کاهش می دهد.

دی اسیل گلیسرول، همچنین ممکن است لخته های خون غیرطبیعی و برخی از عوامل خطر بیماری قلبی عروقی مانند سطوح بالای گلوکز و چربی را کاهش دهد. علاوه بر این، دی اسیل گلیسرول با ترویج ترشح اسیدهای چرب در روده، هضم چربی را افزایش می دهد.

روغن کلزا، مهمترین روغن گیاهی در چین است و از اسیدهای چرب غیراشباع تشکیل شده است. بنابراین "روغن دی اسیل گلیسرول کلزا" آماده جایگزینی با روغن های گیاهی معمولی از جمله روغن کلزا در غذاهای مدرن غنی از روغن است. این انگیزه ی محققان در مطالعه فعلی بود تا اثربخشی روغن دی اسیل گلیسرول کلزارا با روغن تری گلیسرول کلزا (RTG) بر پارامترهای مرتبط با چاقی و سندرم‌های بالینی در موش‌های چاق مقایسه کنند.

در مورد این مطالعه

در مطالعه ی حاضر محققان سطوح گلوکز سرم را در موش های چاق در یک کارآزمایی با رژیم غذایی پرچرب مقایسه کردند. در گروه RDGM، موش ها با رژیم غذایی پرچرب (HFD) به مدت هشت هفته و به دنبال آن برای 12 هفته با RDG، تغذیه شدند، 45 درصد از کل انرژی رژیم غذایی آنها از روغنRDG  تامین شد.

گروه RTGM، شامل موش هایی بود که به مدت هشت هفته با HFD تغذیه شدند و سپس 12 هفته با روغن  RTGتغذیه شدند و گروه کنترل با یک رژیم غذایی کنترل به مدت 20 هفته تغذیه شدند. همچنین یک گروه رژیم غذایی پرچرب به مدت 20 هفته (HFD) و یک گروه RDG که یک رژیم غذایی RDG را به مدت 20 هفته دریافت کردند در این آنالیز قرار گرفتند.

همه گروه ها به جز گروه شاهد، 45 درصد از انرژی خود را از روغن به دست آوردند. در هفته هشتم، همه گروه‌ها افزایش میانگین 20 درصدی وزن بدن را نسبت به گروه کنترل نشان دادند که نشان می‌دهد رژیم های آنها سبب چاقی شده است.

مزایای RDG در موش های چاق

موشهای چاق RDGM نسبت به گروهRTGM ، سطح گلوکز خون ناشتای کمتری داشتند. سطح کتون خون نیز در آنها کاهش یافته بود که نشان دهنده کاهش بار متابولیک است. سطح تری گلیسیرید سرم در گروه RDGM نیز 26 درصد کمتر از گروه RTGM بود.

افزایش وزن در گروه RDGM بطور قابل توجهی کندتر از گروه RTGM رخ داد. شاخص WAT در موش‌های RDGM و RDG نیز کاهش یافت و لاغرتر از موش‌های RTGM شدند.

اندازه ی کبد در موش‌های RDG شبیه به گروه کنترل بود، در حالی که موش‌های RTGM بزرگ‌ترین کبد را داشتند و پس از آن موش‌های  RDGMقرار داشتند.ساختار کبد پس از مداخله ی RDGM در مقایسه باRTGM ، تغییرات مفیدی را نشان داد، که نشان دهنده ی بهبود متابولیسم لیپید در روده و کبد است. سطح تری گلیسیرید در موش RDGM در مقایسه با گروه RTGM کاهش یافت. با این حال، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) و سطح کلسترول تام، مشابه بود.

اثرات رونویسی نیز در گروه RDGM مشاهده شد: کاهش بیان ژن‌های گیرنده ی فعال کننده ی تکثیر پروکسی زوم گاما (PPAR-γ) و دی‌گلیسرید آسیل ترانسفراز (DGAT) که هر دو مربوط به تجمع چربی هستند، در روده‌ها و کبد کاهش یافت. به طور خاص، بیان PPAR-γ در کبد و روده به ترتیب 22% و 7% در مقایسه با نزدیک به 40% و 47% برایDGAT کاهش یافت.

تجزیه ی چربی در BAT بدون تغییر بود، با تغییر کمی در بیان ژن لیپولیتیک. این مشاهدات تغییرات مرتبط با RDG را در بیان ژن های چربی در بافت چربی، کبد و روده نشان می دهد که منجر به کاهش رسوبات چربی سفید با اندازه ی سلول های چربی کوچکتر می شود.

مصرف RDG با تنوع میکروبی بیشتر روده همراه بود. تغییرات در گونه‌های مختلف می‌تواند متابولیسم لیپید را افزایش داده و در نتیجه اثرات مفیدی ایجاد کند.

نتیجه گیری

مداخله ی غذایی RDGM در موش‌های چاق، با اثرات مفیدی از جمله بهبود تیپ بدنی، کاهش شاخص‌های مرتبط با چاقی، میکروبیوم روده متنوع‌ تر، کاهش چربی ‌زایی و بهبود متابولیسم لیپید در چندین بافت کلیدی همراه بود.

با توجه به اینکه RDG پتانسیل کاهش آسیب کبدی و تنظیم متابولیسم کلسترول را دارد، این رابطه نشان می دهد که مصرف RDG می تواند متابولیسم لیپیدها را تنظیم کند.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20240626/Rapeseed-diacylglycerol-oil-may-combat-obesity-by-enhancing-lipid-metabolism.aspx