9مارس 2025- در مطالعه‌ ای که اخیراً در مجله JAMA Network Open منتشر شده است، محققان خطر ابتلا به سرطان‌ های خون را در بیماران دیابت نوع 2 (T2D) که با آگونیست‌های گیرنده پپتید 1 شبه گلوکاگون(GLP-1RAs)  درمان شدند با گروه تحت درمان با انسولین و متفورمین بطور جداگانه مقایسه کردند.

چاقی و دیابت نوع 2 به عنوان عوامل خطر مستقل برای سرطان های متعدد، از جمله سرطان های خون شناخته شده اند.GLP-1RAs ، به عنوان یک درمان امیدوارکننده ظهور کرده است که فوایدی مانند کاهش وزن، تعدیل ایمنی و کنترل قند خون را ارائه می دهد. علاوه بر این،GLP-1RA  با خطر کمتر سرطان ها، به ویژه تومورهای جامد مرتبط است. با این وجود، ارتباط بین GLP-1RAs و سرطان های خونی ناشناخته باقی مانده بود.

در مورد این مطالعه

در مطالعه ی حاضر، محققان خطر ابتلا به سرطان های خون را در بیماران دیابتی نوع 2 تحت درمان باGLP-1RA ها در مقایسه با بیماران دریافت کننده ی انسولین یا متفورمین بررسی کردند. محققان با استفاده از  TriNetX(مخزن سوابق سلامت تقریباً یک چهارم جمعیت ایالات متحده) بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 که برای آنها انسولین، متفورمین یا GLP-1RA از 30 آوریل 2005 تا 31 اکتبر 2023 تجویز شده بود را شناسایی کردند.

افراد مبتلا به سرطان های خون و کسانی که قبل از تشخیصدیابت نوع 2،داروهای ضد دیابت مصرف می کردند، از مطالعه خارج شدند. دریافت کنندگانGLP-1RAs (exenatide، lixisenatide، tirzepatide، liraglutide، albiglutide، semaglutide، یا dulaglutide) گروه آزمایش را تشکیل دادند. نتیجه ی اولیه ی مطالعه، اولین تشخیص سرطان هماتولوژیک بود. در یک تجزیه و تحلیل، محققان دریافت کنندگان GLP-1RA را با دریافت کنندگان متفورمین مقایسه کردند، و در تجزیه و تحلیل دوم، دریافت کنندگان GLP-1RA را با کسانی که انسولین مصرف می کردند، مقایسه نمودند.

گروه‌های مطالعه براساس وضعیت وزنی، ویژگی‌های جمعیتی، عوارض دیابت، شاخص توده بدنی (BMI)، هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c)، غربالگری‌های سرطان، حساسیت ژنتیکی، قرارگیری در معرض اشعه، پذیرش در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU)، عوامل ضد دیابت، عوامل اجتماعی نامطلوب و عوامل سیتوتوکسیک همسان ‌سازی شدند. برای برآورد میزان بروز تجمعی و نسبت خطر با فواصل اطمینان ۹۵درصد، از تحلیل‌های بقا به روش کاپلان-مایر و مدل خطرات متناسب کاکس استفاده شد.

یافته ها

در مجموع، محققان بیش از 1.6 میلیون بیمارT2D را شناسایی کردند. از این تعداد، 51617 نفر  GLP-1RA، 938602 نفر انسولین و 611115 نفر متفورمین دریافت کردند. میانگین مدت زمان تجویزGLP-1RAs ، 485 روز بود. پس از تطبیق نمره ی تمایل، 50590 و 47716 بیمار به ترتیب در آنالیزهای GLP-1RA- متفورمین و GLP-1RA-انسولین قرار گرفتند.

محققان دریافتند که استفاده از GLP-1RA با کاهش قابل توجه خطر سندرم های میلودیسپلاستیک(MDS)  و نئوپلاسم های میلوپرولیفراتیو (MPNs) در مقایسه با استفاده از متفورمین همراه است. محققان خاطرنشان کردند که متفورمین خود ممکن است خواص محافظتی در برابر سرطان داشته باشد، که می تواند توضیح دهد که چرا GLP-1RAها در این مقایسه مزایای اضافی محدودی را در برابر سایر سرطان ها نشان دادند. با این وجود، تفاوت معنی داری در خطر کلی سایر سرطان های خونی وجود نداشت. نکته مهم این بود که خطر ترکیبی همه سرطان های خون بین مصرف کنندگان GLP-1RA و متفورمین تفاوت معنی داری نداشت.

علاوه بر این، در مقایسه با استفاده از انسولین، استفاده از GLP-1RA با کاهش قابل توجه خطر ابتلا به لوسمی لنفوئیدی، لوسمی میلوئیدی، MPN، MDS، آمیلوئیدوز، لنفوم غیر هوچکین، گاموپاتی مونوکلونال و مولتیپل میلوما همراه بود. برای تمام سرطان های خون، استفاده از GLP-1RA با 54 درصد خطر کمتر نسبت به انسولین همراه بود.

نتیجه گیری

یافته های این مطالعه نشان می دهد که GLP-1RA با خطر کمتر سرطان های مختلف خون، به ویژهMDS  و MPN، در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2مرتبط است. این اثرات محافظتی زمانی که  GLP-1RAs با انسولین مقایسه ‌شدند بیشتر از متفورمین بود، احتمالاً به دلیل اثرات بالقوه محافظتی متفورمین در برابر سرطان. ویژگی‌ های تعدیل ‌کننده ایمنی GLP-1RAs و کاهش وزن ممکن است واسطه این کاهش خطر باشد. علاوه بر این، این ارتباطات مستقل از کنترل قند خون بودند، به طور بالقوه از طریق کاهش سیتوکین های پیش التهابی دخیل در اختلال در تنظیم خون سازی و توسعه MPN و MDS.

محدودیت های این مطالعه شامل عوامل مخدوش کننده ی باقیمانده، روابط دوز-پاسخ ناشناخته، عدم طبقه بندی سنی و تنظیم محدود برای آزمایش های متعدد است. از آنجایی که این تحلیل به صورت گذشته‌ نگر انجام شده و به کدهای تشخیصی و سوابق الکترونیکی سلامت متکی بوده است، نمی ‌توان احتمال نادرستی در کدگذاری و عوامل مداخله ‌گر اندازه ‌گیری نشده را رد کرد. هنگام تفسیر نتایج، نویسندگان تأکید کردند که متفورمین، به‌عنوان مقایسه‌ شونده، ممکن است خود به کاهش خطر سرطان کمک کند که این موضوع می‌تواند تا حدی مزایای محدودتر مشاهده ‌شده در این مقایسه را توضیح دهد. به ‌طور کلی، آگونیست‌های گیرنده یGLP-1  می ‌توانند یک استراتژی امید بخش برای کاهش خطر سرطان باشند. با این حال، مطالعات بیشتری برای بررسی مسیرهای مرتبط با پیشگیری از سرطان توسط GLP-1RAs و تأیید این یافته ‌های مشاهده‌ ای مورد نیاز است.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20250309/GLP-1-drugs-may-cut-risk-of-leukemia-and-lymphoma-in-type-2-diabetes-patients.aspx