۳۰ ژوئن ۲۰۲۵ - یک مطالعهٔ بین المللی جدید که در The American Journal of Clinical Nutrition منتشر شده است، نشان داد که تنها با جایگزین کردن نان معمولی با نان غنی شده با بتا-گلوکان جو، کنترل بلند مدت قند خون در افراد در معرض خطر دیابت نوع ۲به طور معناداری بهبود نمی یابد.
در این کارآزمایی تصادفی کنترل شده ۱۶هفته ای به نام مطالعهٔ CarbHealth، نزدیک به ۲۰۰شرکت کننده از آلمان، نروژ و سوئد شرکت کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد که نان همیشگی خود را با نان غنی‌شده با بتا-گلوکان یا نان سبوس‌دار به عنوان کنترل، جایگزین کرده و حداقل ۳برش در روز و ۶روز در هفته مصرف کنند تا شرایط مصرف واقعی شبیه سازی شود.
نان مورد استفاده در این پژوهش توسط مؤسسه تحقیقات غذایی نروژ (Nofima) طراحی شده بود و واجد شرایط دریافت تأییدیه سلامت اتحادیه اروپا(EFSA) برای محصولات حاوی بتا-گلوکان جو بود که توانایی کاهش پاسخ گلایسمی پس از وعده غذایی را دارند.
علیرغم شواهد پیشین در مطالعات کنترل شده که نقش بتا-گلوکان جو را در کاهش سطح قند خون و کلسترول نشان می دادند، این مطالعهٔ میدانی بزرگ هیچ بهبود معناداری در نشانگرهای متابولیکی کلیدی مانند HbA1c، گلوکز ناشتا، انسولین یا چربی های خون نیافت.
دکتر ترز هیورت، پژوهشگر اصلی این مطالعه، گفت: «ما نان جو غنی شده با فیبر بالا و بتا-گلوکان را به طور خاص برای این پژوهش طراحی کردیم تا ببینیم آیا یک جایگزینی سادهٔ غذایی می تواند در زندگی روزمره فواید قابل اندازه‌گیری برای سلامت به همراه داشته باشد یا خیر. اما یافته های ما نشان دادند که تنها تغییر یک مادهٔ غذایی حتیاگر فواید کوتاه‌مدت آن اثبات شده باشد، برای بهبود کنترل بلندمدت قند خون کافی نیست».
نتایج این تحقیق با مطالعات پیشین که در شرایط آزمایشگاهی ایده‌آل انجام شده بودند و مبنای تأییدیه های EFSA را تشکیل می دادند، در تضاد است. آن مطالعات نشان داده بودند که بتا-گلوکان ها می توانند قند خون پس از غذا و کلسترول را کاهش دهند. با این حال، مطالعهٔ CarbHealthشکاف بین محیط های پژوهشی کنترل شده و الگوهای رفتاری غذایی در دنیای واقعی را پررنگ کرد.
پروفسور یوتا دیرکس، یکی از نویسندگان همکار این مقاله، بیان کرد: «پژوهش ما نشان می دهد که باید نگاه مان به رژیم غذایی کل نگر باشد، نه اینکه فقط روی جایگزینی یک مادهٔ غذایی تمرکز کنیم. هرچند نان جو در این مطالعه از نظر میزان بتا-گلوکان معیارهای EFSA را داشت، اما مصرف انعطاف پذیر و طبیعی در شرایط واقعی احتمالاً اثر آن را کمرنگ کرده است».
در پایان، پروفسور آنت بویکن توضیح داد: «مواد غذایی عملکردی مانند نان بتا-گلوکان دار می توانند در مسیر داشتن یک رژیم سالم کمک کننده باشند، اما برای دستیابی به نتایج واقعی در سلامت، به تغییرات گسترده تر در رژیم غذایی و محیط هایی که انتخاب های سالم را تسهیل می کنند، نیاز است».
منبع:
https://medicalxpress.com/news/2025-06-daily-bread-oat-glucan-key.html