8 ژوئیه 2024- دانشمندان دانشگاه ناتینگهام در انگلستان، یک مطالعه ی مداخله ای کوتاه مدت برای بررسی اثربخشی رژیم غذایی بسیار کم کالری و سماگلوتید، به صورت جداگانه و ترکیبی، در کاهش وزن بدن و کنترل قندخون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 انجام دادند. یافته های این مطالعه در مجله Clinical Nutrition  منتشر شده است.

پیشینه

دیابت نوع 2 یک بیماری چند عاملی است که با سطوح بالای قند خون و مقاومت به انسولین مشخص می شود. اختلال در ترشح انسولین از سلول های بتای پانکراس، علت اصلی دیابت نوع 2 است.

اضافه وزن و چاقی از عوامل خطر اصلی برای ابتلا به دیابت هستند که 90 درصد از بیماران دیابتی نوع 2 را تحت تاثیر قرار می دهند. در حالی که مشخص شده است، چاقی خطر ابتلا به دیابت را تا 7 برابر افزایش می دهد، اضافه وزن با مقاومت به انسولین و اختلال عملکرد سلول های بتا مرتبط است.

سماگلوتید، یک داروی ضد دیابت از گروه آگونیست های گیرنده پپتید-1 شبه گلوکاگون (GLP1RA) است که اثربخشی مطلوبی در کاهش وزن بدن نشان داده است. یک رژیم غذایی بسیار کم کالری(VLCD) ، یکی دیگر از مداخلات کاهش وزن موثر با توانایی امیدوارکننده برای بازگرداندن عملکرد سلول های بتا و بهبود کنترل قند خون در دیابت نوع 2 است.

در این مطالعه، دانشمندان اثرات VLCD و Semaglutide را به صورت جداگانه و ترکیبی بر وزن بدن، ترکیب بدنی و نتایج متابولیک در بیماران دیابتی نوع 2 بررسی کردند.

طراحی این مطالعه

این مطالعه بر روی 30 فرد بزرگسال مبتلا به دیابت نوع 2 با شاخص توده بدنی(BMI)  27 تا 50 کیلوگرم بر متر مربع انجام شد. شرکت کنندگان به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند: گروه VLCD، گروه سماگلوتاید و گروه ترکیبی VLCD و سماگلوتاید.

شرکت کنندگان در گروه VLCD یک رژیم غذایی محدود به 800 کیلو کالری در روز دریافت کردند و شرکت کنندگان در گروه سماگلوتاید یک بار در هفته، این دارو را به صورت تزریق زیر جلدی دریافت نمودند که از 0.25 میلی گرم شروع می شد و هر دو هفته افزایش داده شد تا به 1 میلی گرم برسد. شرکت کنندگان گروه ترکیبی مداخلات یکسانی را به صورت ترکیبی دریافت کردند. تمام مداخلات به مدت 12 هفته ادامه یافت.

اندازه گیری وزن بدن، بررسی ترکیب کل بدن (چربی و توده بدون چربی)، اندازه‌گیری هموگلوبین گلیکوزیله، و تست تحمل گلوکز داخل وریدی (عملکرد سلول‌های بتا و حساسیت به انسولین) برای همه شرکت‌کنندگان در ابتدا و بعد از مداخله انجام شد. برای ارزیابی انطباق با رژیم غذایی، شرکت کنندگان همچنین از آنچه در طول این مدت بر اساس رژیم بسیار کم کالری خورده بودند، یادداشت برداری کردند.

مشاهدات مهم

هر گروه مداخله کاهش قابل توجهی را در وزن بدن تجربه کردند. با این حال، درصد کاهش وزن بدن وBMI  در گروه های VLCD و مداخله ترکیبی نسبت به گروه سماگلوتاید به طور قابل توجهی بیشتر بود. به طور خاص، کاهش وزن در گروه VLCD و مداخله ترکیبی 5.4 و 7 درصد بیشتر از گروه سماگلوتاید بود.

در مورد توده چربی، کاهش بیش از دو برابر بیشتر در گروه های VLCD و مداخله ترکیبی نسبت به گروه سماگلوتاید مشاهده شد. با این حال، تفاوت معنی داری در کاهش توده بدون چربی بدن بین سه گروه مشاهده نشد.

ارزیابی رژیم غذایی

تجزیه و تحلیل رژیم غذایی، کاهش به مراتب کمتری را در دریافت انرژی روزانه در گروه سماگلوتید در مقایسه با گروه مداخله ترکیبی و VLCD نشان داد. به طور کلی، انطباق خوبی با برنامه VLCD در هر دو گروه مداخله VLCD و ترکیبی مشاهده شد.

تجزیه و تحلیل محتوای درشت مغذهای مصرف شده نشان داد که درصد انرژی دریافتی روزانه از پروتئین ها در گروه های VLCD و مداخله ترکیبی به طور قابل توجهی بالاتر بود. در مقابل، ارزش متناظر از چربی ها در این دو گروه در مقایسه با گروه سماگلوتاید به طور قابل توجهی کمتر بود.

کنترل قند خون

کاهش قابل توجهی در هموگلوبین گلیکوزیله (معیار کنترل قند خون) در همه گروه ها مشاهده شد. کاهش در گروه مداخله ترکیبی نسبتاً بیشتر بود.

پس از مداخله، سطح انسولین ناشتا در گروه های VLCD و مداخله ی ترکیبی به طور قابل توجهی کاهش یافت و در گروه سماگلوتید کمی افزایش یافت. با این حال، کاهش قند خون ناشتا بین سه گروه قابل مقایسه بود.

افزایش قابل توجهی در پاسخ حاد انسولین به گلوکز در گروه مداخله ی سماگلوتاید و ترکیبی مشاهده شد. القاء پاسخ حاد انسولین به گلوکز در گروه مداخله ترکیبی در مقایسه با گروهVLCD ، 9 برابر بیشتر بود.

گروه‌های مداخله VLCD و ترکیبی، بهبودهای قابل‌توجهی را در حساسیت به انسولین تجربه کردند اما در گروه سماگلوتید این مزیت مشاهده نشد.

عوارض جانبی

شایع ترین مشکل در گروه سماگلوتاید تهوع خفیف و به دنبال آن یبوست، ناراحتی خفیف شکمی، نفخ شکم و بی حالی بود.

در گروه مداخله ی ترکیبی و VLCD، شایع ترین عارضه یبوست بود. برخی از شرکت کنندگان در گروه مداخله ترکیبی، ناراحتی خفیف شکمی و تهوع یا سردرد خفیف را تجربه کردند.

اهمیت این مطالعه

این مطالعه نشان می دهد که سماگلوتاید، در ترکیب با VLCD، موثرتر از سماگلوتید به تنهایی در بهبود عملکرد سلول های بتا پانکراس و کاهش مقاومت به انسولین است. در مقایسه با سماگلوتاید، VLCD اثربخشی بیشتری در کاهش وزن بدن و توده چربی در یک دوره زمانی کوتاه نشان داد.

مطالعات آینده با مداخله طولانی مدت و دوره های پیگیری برای درک دقیق تر تاثیر درمان ترکیبی Semaglutide-VLCD بر مدیریت دیابت نوع 2 و چاقی مورد نیاز است.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20240708/Semaglutide-and-very-low-calorie-diet-combo-shows-superior-results-in-managing-type-2-diabetes.aspx