9 مارس 2025- در مطالعه ی اخیر که در مجله انجمن سالمندان آمریکا منتشر شده است، محققان تاثیر استفاده ی طولانی مدت داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) را بر خطر ابتلا به زوال عقل بررسی کردند.

چه چیزی باعث زوال عقل می شود؟

استفاده طولانی‌مدت از NSAID خطر زوال عقل را در افراد فاقد واریانت ژنتیکی APOE-ε4 به ‌طور قابل ‌توجهی کاهش می ‌دهد، این موضوع نشان می ‌دهد که ژنتیک ممکن است بر اثربخشی درمان تأثیر بگذارد.

زوال عقل با کاهش تدریجی عملکرد مغز مشخص می شود. التهاب، یک ویژگی مشترک برای تغییرات پاتوفیزیولوژیکی مختلف است که به ایجاد زوال عقل کمک می کنند، که برخی از آنها شامل آسیب عروقی مغز و تجمع پروتئین های آمیلوئید بتا و تاو است.

فشار خون بالا، آترواسکلروز، هیپوپرفیوژن، آمیلوئید بتا و تجمع پروتئین تاو، پاسخ‌های التهابی عصبی مزمن را فعال می ‌کنند و متعاقباً خطر زوال عقل را افزایش می ‌دهند. التهاب عصبی مزمن با القای اختلال عملکرد اندوتلیال و کاهش یکپارچگی سد خونی مغزی(BBB) ​​ منجر به آسیب عروقی بیشتر و تجمع آمیلوئید بتا و تاو می شود.

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدیو خطر زوال عقل

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، عوامل ضد درد ضد التهابی هستند که فعالیت آنزیمی سیکلواکسیژناز 1 (COX-1) و COX-2 را مهار می کنند. مطالعات قبلیدر موجودات زنده(in vivo) نشان داده است که قرار گرفتن در معرض NSAID ممکن است تشکیل پلاک آمیلوئید-بتا را در مغز موش کاهش دهد.

به همین ترتیب، یک متاآنالیز نشان داد که در مقایسه با افرادی که از NSAIDها استفاده نمی کنند، احتمال ابتلا به زوال عقل در کاربران NSAID کمتر است. با این حال، این یافته‌ ها با متاآنالیز دیگری که نشان ‌دهنده عدم تأثیر استفاده از NSAID بر خطر زوال عقل بود، تناقض داشت.

تا به امروز، مطالعات مشاهده ای کمی ارتباط بین استفاده طولانی مدت از NSAID و خطر زوال عقل را ارزیابی کرده اند.

در مورد این مطالعه

جالب توجه است کهNSAID هایی که فاقد خواص کاهش آمیلوئید هستند، به شدت با کاهش خطر زوال عقل نسبت به داروهایی که آمیلوئید بتا را کاهش می دهند، مرتبط بودند.

محققان در مطالعه ی حاضر داده هایی را از مطالعه ی روتردام، یک مطالعه کوهورت مبتنی بر جمعیت در حال انجام در هلند، به دست آوردند. این داده‌ها برای تعیین تأثیر دوزهای NSAID درازمدت و تجمعی بر خطرات زوال عقل و اینکه چگونه این داروها ممکن است بار آمیلوئید را در مغز کاهش دهند، مورد استفاده قرار گرفت.

مطالعه ی روتردام با ثبت نام از شرکت کنندگان 55 ساله و بالاتر در سال 1990 آغاز شد. در مقایسه با ابتدای مطالعه، که در آن 7983 نفر ثبت نام کردند، در نهایت 14926 نفر در گروه مطالعه نهایی قرار گرفتند. همه شرکت کنندگان هر چهار سال یک بار در یک مرکز تحقیقاتی اختصاصی تحت معاینه بعدی قرار گرفتند.

در مجموع 13507 شرکت ‌کننده در مطالعه در هنگام ثبت ‌نام، بدون زوال عقل بودند و رضایت آگاهانه را برای پیگیری از طریق سوابق پزشکی ارائه کردند. در هر تاریخی که تشخیص زوال عقل گزارش شد، یک گروه فرعی متشکل از افراد عاری از زوال عقل که در آن زمان از نظر سن و جنس همسان بودند، ایجاد شد.

یافته های این مطالعه

در ابتدا، میانگین سنی شرکت کنندگان در مطالعه 66.2 سال بود که 59.5٪ زن بودند. در طول دوره پیگیری، تقریباً 81٪ از گروه ازNSAID ها استفاده کردند که منعکس کننده 93859 ماه استفاده ی تجمعی از NSAID بود.

استفاده طولانی مدت ازNSAID ها در زنان بیشتر از مردان بود. در مقایسه با مصرف‌ کنندگان کوتاه ‌مدت، مصرف‌ کنندگان طولانی ‌مدت NSAID بیشتر احتمال داشت که مقادیر شاخص توده بدنی (BMI)  بیشتری داشته باشند و دیابت برای آنها تشخیص داده شود.

استفاده طولانی مدت از آسپرین (اسید استیل سالیسیلیک)، علیرغم شباهت آن بهNSAID ها، هیچ اثر محافظتی در برابر زوال عقل نشان نداد، این امر ویژگی های منحصر به فرد داروهای ضد التهابی مختلف را برجسته کرد.

حدود 30٪، 5.8٪ و 45.6٪ از گروه به ترتیب ازNSAID ها با خواص کاهش دهنده Aβ42،NSAID های غیر کاهش دهنده Aβ42 و هر دو نوعNSAID ها استفاده کردند. تقریباً 17.8٪ از شرکت کنندگان در مطالعه پس از یک دوره پیگیری متوسط ​​14.5 سال، مبتلا به زوال عقل تشخیص داده شدند. قابل ذکر است که برای 73.4٪ از شرکت کنندگان در مطالعه که مبتلا به زوال عقل بودند، آلزایمربالینی تشخیص داده شد.

در مقایسه با افرادی که از NSAIDها استفاده نمی کردند، استفاده ی کوتاه‌ مدت و میان‌ مدت از NSAID‌ها با افزایش خطر ابتلا به زوال عقل به هر علت مرتبط بود. با این حال، مصرف ‌کنندگان طولانی ‌مدتNSAID ها که بیش از دو سال از این داروها استفاده می ‌کردند، کمتر در معرض ابتلا به زوال عقل بودند. دوزهای تجمعی NSAID با خطر زوال عقل مرتبط نبود.

تحلیل حساسیت نشان داد که مصرف داروهای NSAID به مدت کمتر از ۲۴ماه خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش  می دهد، در حالی که مصرف این داروها به مدت ۱۲تا ۲۴ماه با افزایش اندک خطر زوال عقل همراه بود. در مقایسه با داروهای NSAID کاهش ‌دهنده Aβ42، داروهای NSAID غیرکاهش ‌دهنده Aβ42 در کاهش خطر زوال عقل و آلزایمر بالینی مؤثرتر بودند.

اثرات استفاده طولانی ‌مدت از NSAID در کاهش خطر زوال عقل ناشی از همه ی علل تنها در شرکت ‌کنندگانی مشاهده شد که فاقد آلل آپولیپوپروتئین ε4 (APOE-ε4)بودند، اما در آن‌هایی که آلل  APOE-ε4 را داشتند، مشاهده نشد. استفاده ی طولانی مدت از اسید استیل سالیسیلیک(آسپیرین) بر خطر زوال عقل تأثیری نداشت.

نتیجه گیری

استفاده ی طولانی مدت ازNSAID ها، اما نه کوتاه مدت، خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش داد. نکته مهم این است که این اثر مفید به مدت زمان استفاده بستگی دارد و نه به دوز تجمعی.

یافته های این مطالعه نشان داد که استفاده ی طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی می تواند از شروع زوال عقل جلوگیری کند. با این وجود، تحقیقات بیشتری برای ارزیابی پتانسیل داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی در پیشگیری از زوال عقل مورد نیاز است.

مهار طولانی مدت فرآیندهای التهابی مضر، به جای قرار گرفتن در معرض دوز تجمعی بالای داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، در پیشگیری از زوال عقل موثرتر است.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20250309/Long-term-NSAID-use-may-lower-dementia-risk.aspx