25 ژوئیه 2024- در مطالعه ی اخیراٌ منتشر شده در مجله ی Nutrition & Diabetes، محققان تأثیر رژیم غذایی مدیترانه ای (MedDiet) را بر خطر دیابت بارداری (GDM)بررسی کردند.

دیابت بارداری و رژیم مدیترانه ای

دیابت بارداری، یک اختلال شایع است که در دوران بارداری به دلیل هورمون های جفتی که مانع از استفاده ی موثر از انسولین می شوند، رخ می دهد. GDM می تواند خطر چندین پیامد نامطلوب کوتاه مدت و بلند مدت را برای مادر و کودک افزایش دهد. بنابراین، کنترل سطح قند خون در دوران بارداری از طریق مداخلات پزشکی و تغذیه ای بسیار مهم است.

چندین مطالعه نشان داده اند که پیشگیری از GDM از طریق شیوه زندگی و مداخلات غذایی در مراحل قبل از بارداری یا اوایل بارداری می تواند خطر ابتلا به بیماری های نوزادی و ناتوانی های مادرزادی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و همچنین سلامت مادر را بهبود بخشد. به طور معمول، افزایش مصرف اسیدهای چرب اشباع، کربوهیدرات ها، کلسترول و چربی در مجموع، خطر ابتلا به GDM را افزایش می دهد.

رژیم غذایی مدیترانه ای با مصرف مقادیر بالاتر غلات کامل، سبزیجات، حبوبات و غذاهای غنی از اسیدهای چرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه (MUFA) و کاهش مصرف گوشت های فرآوری شده و قرمز مرتبط است. اگرچه درک اینکه چگونه اجزای غذا بر دیابت بارداری تأثیر می‌گذارند مهم است، ارزیابی الگوهای غذایی کلی مانند MedDiet می‌تواند در مدیریت این وضعیت مفیدتر باشد.

چندین مطالعه نشان داده اند که پیروی از MedDiet خطر ابتلا به GDM را کاهش می دهد. اگرچه بسیاری از مطالعات به طور مبهم مزایای MedDiet را در کاهش خطر GDM برجسته کرده‌اند، یک بررسی سیستماتیک و متاآنالیز برای خلاصه کردن یافته‌های تحقیقات موجود، مورد نیاز بود.

در مورد این مطالعه

برای بررسی سیستماتیک و متاآنالیز فعلی، محققان تمام مقالات مرتبط را که تا آگوست 2023 منتشر شده بود، در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Web of Science،Google Scholar  و Scopus جستجو کردند. تحقیقات تکراری، حیوانی و مبتنی بر محیط زیست، ارتباطات کوتاه و مطالعات غیرانگلیسی زبان، حذف شدند.

ده مقاله ی منتشر شده بین سال های 2012 و 2023 در نهایت برای تجزیه و تحلیل در نظر گرفته شد که شامل دو مطالعه ی مورد شاهدی و هشت مطالعه کوهورت بود. این مطالعات در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، کشورهای حوزه مدیترانه، استرالیا، ایران، اسپانیا و یونان انجام شد. شرکت کنندگان در این مطالعات ادغام شدند که در مجموع 32959909 فرد با سنین بین 18 تا 45 سال را شامل شد.

پایبندی به رژیم مدیترانه ای از طریق امتیاز غربالگر رعایت رژیم غذایی مدیترانه ای (MEDAS)، چارک بالاتر نمره جایگزین مدیترانه ای (AMED) و امتیاز الگوی غذایی به سبک مدیترانه ای(MSDPS)  ارزیابی شد. نتایج GDM با استفاده از معیارهای گروه ملی داده های دیابت، سطح قند خون ناشتا یا پس از غذا، یا آزمایش چالش گلوکز با استفاده از معیارهای انجمن متخصصان زنان و زایمان(HSOG)  تعیین شد.

یافته های این مطالعه

هفت مقاله از ده مقاله ی بررسی شده نشان دادند که پیروی بیشتر از رژیم مدیترانه ای خطر ابتلا به دیابت بارداری را کاهش می دهد. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل تلفیقی، همبستگی قابل توجهی را بین پایبندی بهMedDiet  و کاهش خطر GDM شناسایی کرد. در تمام مطالعات، این نتایج ناهمگن بودند، که می تواند به دلیل تفاوت در طراحی مطالعه یا دوره ی ارزیابی رژیم غذایی باشد.

اگرچه مطالعات مورد شاهدی، کاهش 75 درصدی قابل توجهی در احتمال دیابت بارداری را در زنان با پیروی بیشتر از MedDiet گزارش کردند، مطالعات کوهورت کاهش متوسط ​​20 درصدی را در خطر دیابت بارداری نشان داد. کاهش بیشتر و قابل توجه در خطر دیابت بارداری که در مطالعات مورد-شاهدی گزارش شده است را می توان به سوگیری های یادآوری نسبت داد که تأیید آنها دشوار است، و ممکن است منجر به تخمین بیش از حد نسبت خطر شود.

یک تجزیه و تحلیل زیر گروهی نشان داد که ارتباط بین پایبندی به رژیم غذایی و کاهش خطرات GDM برای کشورهای مدیترانه ای و غیر مدیترانه ای صادق است. بنابراین،به نظر می رسد رژیم مدیترانه ای  برای جمعیت مدیترانه ای و غیر مدیترانه ای مفید باشد.

پیروی بیشتر از MedDiet منجر به مصرف بیشتر محصولات غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، فرابکر، آجیل، روغن زیتون و حبوبات با مصرف منظم ماهی و غذاهای دریایی می شود. مصرف بیشتر آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها از طریق این رژیم، استرس اکسیداتیو و التهاب سیستمیک را کاهش می دهد، که هر دو از عوامل مهم در ایجاد و پیشرفت بیماری های مزمن هستند.

محتوای پلی فنل بالا در میوه ها و سبزیجات همچنین خطر GDM را از طریق مکانیسم های مختلفی مانند مهار جذب گلوکز در دستگاه گوارش، اثرات ضد التهابی، اصلاح میکروبیوتا و افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی به طور قابل توجهی کاهش می دهد.

چاقی و مقاومت به انسولین، هر دو عامل خطر رایج برای دیابت بارداری هستند و رابطه ی معکوسی با رژیم مدیترانه ای دارند. یک متاآنالیز قبلی نشان داد که پایبندی بیشتر به رژیم مدیترانه ای، خطر چاقی یا اضافه وزن را تا 9 درصد کاهش می دهد.

همچنین چندین مطالعه نشان داده اند که مصرف غلات کامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می دهد. علاوه بر این، آجیل حاوی اسیدهای چرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه (MUFA) و اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه (PUFAs) است که می‌تواند سطح گلوکز را تنظیم و اشتها را کاهش دهد.

مطالعات مشاهده‌ای نشان داده‌اند که مصرف طولانی‌مدت گوشت قرمز خطر GDM را افزایش می‌دهد، و مصرف کمتر گوشت قرمز توسط افرادی که از MedDiet پیروی می‌کنند، ممکن است به کاهش خطر GDM، نیز کمک کند.

نتیجه گیری

بررسی سیستماتیک و متاآنالیزهای کنونی، یک ارتباط قوی را بین پایبندی زیاد به MedDiet قبل از بارداری یا در طول بارداری و کاهش خطر GDM نشان داد. بنابراین، رژیم مدیترانه ای باید به زنان در سنین باروری توصیه شود تا از ایجاد GDM و سایر پیامدهای نامطلوب بارداری جلوگیری شود.

با این وجود، مطالعات آینده برای تجزیه و تحلیل تعامل رژیم مدیترانه ای، ژنتیک و عوامل خطر سبک زندگی دیابت بارداری مورد نیاز است تا راهبردهای پیشگیرانه ی موثرتری ایجاد شود.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20240725/Could-a-Mediterranean-diet-be-the-secret-to-avoiding-gestational-diabetes.aspx