10 ژوئن 2022 - مدتی قبل گزارش دادیم که چگونه دارویی با نام تجاری ،Trulicity که برای درمان بیماری دیابت توسعه یافته است، در درمان بیماری قلبی موثر بوده است. اکنون، طبق تحقیقاتی که به تازگی در مجله پزشکی JAMA Ophthalmology منتشر شده است، نمونه دیگری از دارویی را داریم که برای درمان یک مشکل سلامتی دیگر طراحی و تولید شده اما در درمان رتینوپاتی دیابتی موثر است.

بر اساس این تحقیقات، فنوفیبرات که در اصل به عنوان دارویی برای کاهش لیپیدهای خون (مانند کلسترول) ساخته شده است، ممکن است برای درمان رتینوپاتی دیابتی یا بیماری چشمی مفید باشد. برخی از مطالعات قبلی نیز این دارو را پیشنهاد کرده بودند، اما شواهد در این زمینه قطعی نبود و انجمن های چشم پزشکی هیچ توصیه ای در مورد این دارو ارائه نکرده بودند، بجز انجمن چشم پزشکی استرالیا که فنوفیبرات را برای درمان رتینوپاتی تایید نموده بود. بهمین دلیل، یک تیم تحقیقاتی به رهبری دکتر برایان ال. وندربیک، از موسسه چشم Scheie در دانشگاه پنسیلوانیا در فیلادلفیا، برای کشف اطلاعات منسجم‌تر، این موضوع را در یک جمعیت مطالعاتی بسیار بزرگ‌تر بررسی کرد.

محققان داده های خود را ازOptum Clinformatics Data Mart Database ، که یک پایگاه داده های اداری ادعاهای پزشکی و داروسازی با بیش از 51 میلیون داده ی ثبت شده ی تجاری از یک شرکت بیمه بزرگ ملی است که توسط کالج داروسازی دانشگاه رود آیلند در دسترس محققان قرار داده شده است، استخراج کردند. با استفاده از این پایگاه داده، محققان 150252 فرد مبتلا به رتینوپاتی دیابتی را شناسایی نمودند. از این گروه، 5835 نفر از فنوفیبرات برای کنترل سطح کلسترول خود استفاده می کردند و 144417 نفر از آنها از این دارو استفاده نمی کردند. تیم تحقیقاتی نتایج را برای بسیاری از عوامل پیچیده کنندهمانند سن، جنس، نژاد، تحصیلات، درآمد، موقعیت جغرافیایی، فشار خون بالا، استفاده از استاتین‌ها (یک دسته از داروهای کاهنده کلسترول) و انسولین، بیماری‌های قلبی، کم خونی، سکته، کلسترول بالا و غیره را تنظیم کردند. محققان به خصوص به این موضوع علاقه مند بودند که چگونه فنوفیبرات ممکن است بر دو نوع رتینوپاتی تأثیر بگذارد. اولین مورد رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو (PDR) بود، وضعیتی که در آن رگ های خونی جدید روی سطح شبکیه ایجاد می شوند (نشت یا پارگی این رگ های ظریف، می تواند به از دست دادن بینایی منجر شود). نوع دیگر رتینوپاتی دیابتی تهدید کننده بینایی ((VTDR[1] بود. در VTDR، رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو با ادم ماکولای دیابتی (DME) ترکیب می شود، یک عارضه خطرناک که در آن خون و مایعات به شبکیه نشت می کند.

فنوفیبرات با کاهش خطر پیشرفت رتینوپاتی مرتبط است

محققان با مقایسه ی بیمارانی که از فنوفیبرات استفاده می کردند با افرادی که از این دارو استفاده نمی کردند، نسبت خطر (HR) پیشرفت به مراحل شدیدتر رتینوپاتی دیابتی را محاسبه کردند. در مقایسه با افرادی که فنوفیبرات مصرف نمی کردند، خطر ابتلا به VTDR در افرادی که این دارو را مصرف می کردند، 8 درصد کاهش داشت. همچنین خطر PDR برای مصرف کنندگان فنوفیبرات، 24 درصد کمتر بود. اگرچه این یافته ها نتایج مطالعات قبلی و کوچکتر را تایید کرد، اما محققان نتوانستند مکانیسمی را توضیح دهند که از طریق آن به نظر می رسد فنوفیبرات این اثر محافظتی را اعمال می کند. با این وجود، آنها نتیجه گیری کردند که این یافته ها از انجام آزمایشات بالینی بیشتر برای تعیین اینکه آیا این ارتباط ها ممکن است نماینده ی یک رابطه علّی بین استفاده از فنوفیبرات و کاهش خطر PDR یا VTDR باشد، حمایت می کنند.

در سرمقاله ی همراه این مقاله، دکتر رابرت ان. فرانک، از موسسه ی چشمی Kresge در دانشگاه ایالتی وین خاطرنشان کرد که این مطالعه جدید از نمونه داده‌های بسیار بزرگ‌تری نسبت به نمونه‌های قبلی سود می‌برد، که این نتایج را به ویژه قابل توجه می‌کند. وی در ادامه اظهار داشت: از دیدگاه یک چشم­پزشک با علاقه طولانی مدت به رتینوپاتی دیابتی، مکانیسم‌های ایجادکننده آن و درمان‌های در حال تکامل آن، این احتمال که یک داروی خوراکی که در اصل برای یک بیماری متفاوت استفاده می‌شود، بتواند برای مدیریت بیماری چشم دیابتی مفید باشد، بسیار هیجان انگیز است.

منبع:

https://www.diabetesselfmanagement.com/news-research/2022/06/10/fenofibrate-for-retinopathy/

 



[1]vision-threatening diabetic retinopathy