تأثیر چند دارویی در بیماران مسن مبتلا به دیابت نوع 2

آیا استفاده از چندین دارو بطور همزمان می تواند بیماران مسن را در معرض خطر بیشتری برای بستری شدن در بیمارستان، سقوط و مرگ و میر ناشی از آن قرار دهد؟

چند داروئی می تواند با بسیاری از عوارض جانبی همراه باشد، به ویژه هنگامی که صحبت از بیماران مسن و ضعیف می شود. خطر افت قند خون، پایبندی به دارو، تداخلات دارویی، بدتر شدن کیفیت زندگی ، افزایش خطر بستری شدن در بیمارستان، میزان مرگ و میر و هزینه های مراقبت های بهداشتی همه با چند دارویی مرتبط هستند. با این حال، داده هایی از تمام نتایج بیماران در مورد چند داروئی برای بررسی در دست نمی باشد. محققان در این بررسی می خواستند یافته های مطالعات موجود در مورد چند دارویی و پیامدهای مختلف آن بر سلامتی بیماران مسن مبتلا به دیابت نوع 2 را خلاصه کنند.

این مقاله، یک مرور سیستماتیک و متاآنالیز از مطالعات مشاهده ای، از جمله مطالعات مقطعی، مطالعات کوهورت، مجموعه موردی، مطالعات مورد- شاهدی و مطالعات مداخله ای است که شامل آزمایشات کنترل شده ی تصادفی و مطالعات شبه تجربی می باشد. فقط مقالاتی که به زبان انگلیسی نوشته شده بودند، در این متا آنالیز وارد شدند. مشخصات بیماران عبارت بود از افراد 65 ساله یا بالاتر با تشخیص دیابت نوع 2.

نتایج اولیه شامل مرگ و میر ناشی از تمام علل، کنترل قند خون- در افرادی که از نظر عملکردی مستقل بودند (HbA1c،7 تا 7.5 درصد)و زیر گروه(A) افراد ضعیف  )HbA1c ≤ 8.5%(، در افرادی با وابستگی عملکردی به دیگران(HbA1c،7 تا 8 درصد)، زیر گروه (B)زوال عقل(HbA1c ≤ 8.5%)-، عوارض ماکروواسکولار (بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی، بیماری عروق مغزی و سکته) ، بستری شدن در بیمارستان یا بستری مجدد در بیمارستان بود.

نتایج ثانویه شامل ارتباط بین چند دارویی و داروهای نامناسب، تداخلات دارویی و خطر سقوط یا سقوط بود. از نسبت شانس برای ارتباط چند دارویی با عواقب نامطلوب سلامتی استفاده شد. از متاآنالیز، زمانی استفاده می شود که دو یا چند مطالعه با طراحی مشابه نتیجه ی مشابهی را با استفاده از مدل اثر تصادفی ارائه کرده باشند. ناهمگنی توسطتست I2ارزیابی شد.

پس از جستجوی پایگاه های الکترونیکی و استفاده از معیارهای خروج ، 16 مطالعه در بررسی سیستماتیک و سه مطالعه در فراتحلیل گنجانده شد. 1،205،821 بیمار در این بررسی قرار گرفتند. حدود 50٪ این بیماران زن و 97٪ سالخورده بودند. تعریف چند دارویی شامل استفاده از پنج دارو یا بیشتر در 50٪ از مطالعات بود و شیوع آن بین 6.25 تا 93.4 درصد بود. این بررسی نشان داد که تقریباً 28٪ بیماران مسن مبتلا به دیابت نوع 2 دارای HbA1c8  تا 8.5 درصدو بیشتر بودند، حتی با این که به شدت تحت درمان با داروهای ضد دیابت بودند. بر طبق این مطالعات، هیچ ارتباطی بینHbA1c و استفاده از چند دارو بطور همزمان وجود نداشت با استفاده از معیارBEER[1] ، شیوع داروهای بالقوه نامناسب بین 22.7 تا 79 درصد بود. با استفاده از معیارSTOPP[2] ، شیوع داروهای بالقوه نامناسب حداکثر 48٪ بود. متداول ترین داروهای مورد استفاده در بیماران 85 ساله یا بالاتر متفورمین، بنزودیازپین ها، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، آسپرین ، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و بتا بلاکرها بودند. یک تداخل دارویی در ارتباط با چند دارویی بین سولفونیل اوره ها و آنتی بیوتیک های کوتریموکسازول وجود داشت که باعث افت شدید قند خون می شود. سایر فعل و انفعالات شامل عوامل خوراکی کاهنده ی قند خون با هیدروکلروتیازید، فوروزماید، مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، سیمواستاتین و پردنیزون بود. هیچ ارتباطی بین خطر سقوط یا سقوط در چند داروئی مشاهده نشد. چند دارویی به طور قابل توجهی با مرگ و میر ناشی از همه ی علل در 2 گروه همراه بود. با این حال، هنگامی که مطالعه ی مقطعی را نیز در متاآنالیز وارد کردند، دیگر از نظر آماری معنی دار نبود، ارتباط بین سکته قلبی و چند دارویی در 2 گروه قابل توجه بودو بعد از وارد کردن مطالعه ی مقطعی به متاآنالیز، معنی دار باقی ماند. هیچ ارتباط معنی داری بین چند دارویی و بستری در بیمارستان وجود نداشت.

نتایج این تجزیه و تحلیل متفاوت بود. برخی از مطالعات توانسته بودند که ارتباطی را بین مصرف چندین دارو با نتایج نامطلوب نشان دهند، در حالی که برخی دیگر چنین ارتباطی را نشان ندادند. محدودیت های این متاآنالیز شامل محدودیت های مطالعاتی است که ارزیابی شدند. یک محدودیت شامل تعریف متغیر چند داروئی است. محدودیت دیگر، غربالگری جمعیت سالمندان در آزمایشات بالینی بود. چند دارویی می تواند منجر به استفاده ی نامناسب از دارو شود که خطر پیامدهای نامطلوب سلامتی را در بیماران مسن مبتلا به دیابت نوع 2 افزایش می دهد. بنابراین، برای نظارت بر این عوارض باید پارامترهای نظارتی مانند تستهای آزمایشگاهی و آموزش به بیماران انجام شود.

اهم نتایج:

•         پلی فارماسی یا چند دارویی به طور معنی داری با سکته قلبی در ارتباط بود، اما با بستری شدن در بیمارستان، خطر به زمین خوردن یا زمین خوردن ارتباطی نداشت.

•         ارتباط مشخصی بین مرگ و میر ناشی از همه علل و چند دارویی برقرار نشد.

•         استفاده از چند دارو بدون توجه به بهینه سازی استفاده از داروها در بیماران در معرض خطر بیشتر برای عواقب نامطلوب سلامتی، باید محدود شود.

منبع:

http://www.diabetesincontrol.com/the-impact-of-polypharmacy-in-elderly-patients-with-type-2-diabetes/