رژیم غذایی بدون گلوتن
در رژیم غذایی بدون گلوتن ازخوردن غذاهای حاوی آرد پرهیز می شود، این رژیم اگر چه رژیمی چالش برانگیز است اما برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک و دیابت ضروری است. بیماری Coeliacودیابت نوع 1 هر دو بیماریهای خودایمنی هستند.
بنابراین، این رژیم برای افرادیکه به هر دو این بیماریها مبتلا می باشند، غیر معمول نیست، اما این افراد دچار مشکلات زیادی در انتخاب غذا برای پرهیز از خوردن گلوتن می شوند، از سوی دیگر باید از بسیاری ازغذاهای از پیش آماده، نیز پرهیز نمایند.
گلوتن چیست؟
گلوتن پروتئینی است که در غذاهای ساخته شده از غلات نظیر گندم ، جو و چاودار وجود دارد. از آنجاییکه جو دوسر حاوی پروتئینی شبیه به گلوتن است توسط برخی افراد مبتلا به سلیاک قابل تحمل است و برای برخی دیگر قابل تحمل نیست.
چگونه حذف گلوتن در رژیم غذایی به بیماران مبتلا به سلیاک کمک می کند؟
هنگامیکه فرد مبتلا به سلیاک غذاهای حاوی گلوتن مصرف می کند سلولهای پوشاننده ی جدار روده ی کوچک در حضور این ماده ی غذایی دچار التهاب شده و در جذب مواد غذایی دچار اختلال می شوند هنگامیکه رژیم غذایی بدون گلوتن به درستی دنبال شود، روده ترمیم شده و توانایی جذب غذاها را باز می یابد. در شرایطی که فرد به بیماری سلیاک و دیابت همزمان مبتلا باشد، مدیریت بیماری دیابت به دلیل اختلال در مسئله جذب مواد غذایی مشکل تر می شود.
برای چه افراد دیگری، رژیم بدون گلوتن می تواند مفید باشد؟
افرادیکه به گندم یا گلوتن آلرژی دارند، نیز ممکن است از این نوع رژیم منتفع شوند بیماری سلیاک نوعی آلرژی محسوب نمی شود.
از چه غذاهایی باید در رژیم بدون گلوتن پرهیز کرد؟
غذاهایی که به طورمعمول از خوردن آنها باید اجتناب شود، غذاهایی هستند که از آرد تهیه شده اند مانند نان، پاستا، غلات صبحانه، نان های شیرین صبحانه، پای، کیک و بیسکویت.
البته بسیاری از غذاهای از پیش آماده، حاوی گلوتن هستند از این ماده بعنوان binding agentیا عامل اتصال دهنده در این مواد غذایی استفاده می شود که سبب می گردد تعداد گزینه های در دسترس را بشدت کاهش دهد.
طیف وسیعی از غذاهایی که ممکن است حاوی گلوتن باشند عبارتند از:
· سوپ
· سوسیس و گوشت های فرآوری شده
· ادویه ی کاری
· غذاهای آماده
· بستنی
· بسیاری از سس ها
حتی ویتامین ها نیز می توانند حاوی گلوتن باشند، بنابراین افرادیکه این رژیم غذایی را دنبال می کنند، باید در مورد انتخاب غذاهایی که می خورند، دقت کنند. برای کمک به افراد مبتلا به سلیاک درانگستان قانونی وضع شده است که تولید کنندگان همه ی موادغذایی را ملزم به بیان وجود گلوتن یا عدم وجود آن بر روی محصول خود می کند.
کدامیک از غذاها فاقد گلوتن هستند؟
شاید شما ازخود بپرسید پس چه غذاهایی بدون گلوتن هستند و شما می توانید از آنها استفاده کنید؟ هنوز هم طیف وسیعی ازمواد غذایی وجود دارند که فاقد گلوتن می باشند، بسیاری از غذاهای آماده مصرف بر چسب فاقد گلوتن دارند. میوه ها، سبزیجات، گوشت، ماهی، لوبیا، آجیل و اکثر محصولات لبنی، برنج و سیب زمینی همگی فاقد گلوتن هستند.
از آنجائیکه بیماری سلیاک نسبتاً شایع است(حدود1 درصد از جمعیت) تعداد زیادی از محصولات هم اکنون به صورت عاری از گلوتن تهیه می شوند مانند نانهای بدون گلوتن یا آرد فاقد گلوتن، درهنگام خرید به علامتی مانند ضربدر بروی غلات یا عبارت هایی که نشان دهنده ی عدم وجود گلوتن هستند مانند: بدون گلوتن، مناسب برای بیماران مبتلا به سلیاک، مناسب برای رژیم غذایی فاقد گلوتن توجه کنید. هم اکنون موسسه ی خیریه ی بیماری سلیاک در انگلستان فهرستی ازغذاهای مناسب برای این بیماران را تهیه کرده است. از پزشک خود در مورد انواع غذاهایی که مناسب بیماری سلیاک است، سوال کنید.
یک رژیم غذایی فاقد گلوتن چگونه برمقدار قند خون تأثیر می گذارد؟
معمولاً افراد مبتلا به دیابت که از رژیم غذایی فاقد گلوتن استفاده می کنند تغییر زیادی را درمقدار قند خون خود تجربه نمی کنند.
مقدار جذب مواد غذایی در فردی که از رژیم غذایی فاقد گلوتن تبعیت می کند در اندازه ی غذایی یکسان با فردی که رژیم غذایی حاوی گلوتن را مصرف می کند، مقداری بیشتر است. این یعنی مقدار انسولین مورد نیاز اندکی بالاتر است وهمچنین این به معنای کاهش خطر ابتلا به هیپوگلایسمی برای برخی افراد است.
چه عوارض احتمالی ممکن است بر اثر رژیم غذایی حاوی گلوتن بروز کند؟
کمبود مواد مغذی می تواند یک عارضه ی جانبی بالقوه در این رژیم باشد. با پزشک خود در مورد تجویز مکمل هایی که برای شما لازم است یا محصولات فاقد گلوتنی که بتوانند از این کمبود جلوگیری کنند مشورت نمایید. درحالیکه کمبود مواد مغذی ممکن است با رژیم غذایی عاری ازگلوتن بوجود آید اما باید به یاد داشته باشید که کمبود مواد مغذی برای بیمارانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند و از رژیم غذایی فاقد گلوتن پیروی نمی کنند، بدلیل کاهش جذب روده، ممکن است بسیار بیشتر باشد.
منبع:
www.diabetes.co.uk/diet/gluten-free-diet.html